Denizli’nin Kahramanları

Denizli’nin Kahramanları olan Server Gazi ve Mehmet Gazi, Denizli’nin fatihi iken Müftü Ahmet Hulusi Efendi ise şehrin müdafisidir. Denizli’ye yolunuz düşerse muhakkak ziyaret etmeniz gereken bu zatları gelin yakından kalemimizin yettiğince anlatalım. 

Server Gazi Türbesi

Server Gazi Türbesi, Denizli merkeze araçla yaklaşık 15 dakikalık bir mesafede yer alıyor. Araçla gittiğiniz takdirde aracınızı biraz geride bırakarak dağın yamacından kısa bir doğa yürüyüşü yaparak anıt çınarların yanına, türbeye varıyorsunuz.

Türbenin yanına vardığımda etrafımda bulunan anıt çınarlar gerçekten büyüledi beni. O ulu çınarlara baktıkça Selçuklu’nun kudreti, bu diyarlarda var olmuş buraları bizlere yurt kılmış ecdatlarımız geldi aklıma. Bu atmosferi yaşamanız için mutlaka uğramanızı tavsiye ediyorum.

Türbe, anıt çınarların üzerinde dağ yamacında yer alıyor. Ulaşımı kolay olduğu için rahatlıkla gidip ziyaret edebilirsiniz. Ayrıca türbenin olduğu yerde mescit ve abdesthane mevcut.

Server Gazi Kimdir?

Denizli’nin kahramanları deyince akla ilk gelen kişidir Server Gazi. Peki kim bu bahsettiğimiz Server Gazi?

Server Gazi, Anadolu Selçuklu Sultanı, II. Kılıçarslan oğlu, Attaleia (Antalya) fatihi I. Gıyaseddin Keyhüsrev’in tümen komutanıdır. Doğum tarihi ne yazık ki bilinmemektedir.

Anadolu Selçuklu Devleti’nin yükselmeye başladığı ve fetihlerin sürdüğü dönemde I. Keyhüsrev, Server Gazi ile Mehmet Gazi’yi Laodikeia’nın (Denizli) fethi için görevlendirmiştir. Selçuklular, Laodikeia’yla daha önce Miryakefalon (Yurttutan) muharebesi ile tanımışlardı.

Bu iki yiğit kumandan Doğu Roma ile Kolosiae (Honaz) mevkiinde harbe tutuşmuşlar ve galip gelmişlerdi. Galibiyet sonrasında Selçukiler, atları ile Doğu Roma ordusunu sürmeye başladılar. Selçuklu ordusu Doğu Roma ordusunu bu topraklardan sürerken Roma ordusu kendi birliğini yeniden sağlamış olacak ki yeniden bir harp cereyan etti. Bu ikinci harpte Selçuklu Kumandanı, Uç Beyi Mehmet Gazi şehid düştü. Selçuki ordusu dağılmadan hemen Server Gazi’ye bağlandı ve Doğu Roma kuvvetleri imha edildi. Zafer Selçuklularındı. Zafer İslam’ındı. Bu topraklar bizlere kolay yurt olmadı; ezanlar kolay okunmadı bu topraklarda.

Savaşın sonrasında Server Gazi, harp meydanında sağ kalan bir asker tarafından atılan ok ile şehit düştü. Tekrar yazma gereği duyuyorum. Yaşadığımız yerler bizlere kolay vatan olmadı.

Mehmet Gazi Kimdir?

Denizli’nin Kahramanları dediğimizde aklımıza gelen Server Gazi’nin yanında Mehmet Gazi’yi unutmamak gerekir. Peki kimdir Mehmet Gazi?

Mehmet Gazi, Anadolu Selçuklu Sultanı, II. Kılıçarslan oğlu, Attaleia (Antalya) fatihi I. Gıyaseddin Keyhüsrev’in uç beyidir. Server Gazi gibi Mehmet Gazi’nin de doğum tarihi bilinmemektedir.

Anadolu Selçuklu Devleti zamanında yapılan Mehmet Gazi Türbesi, Denizli İlbadı (İlbade) Mezarlığı’ndadır.

Denizli’nin Kahramanlarının Medfun olduğu İlbadı (İlbade) Mezarlığı

İlbadı mezarlığı, Denizli vilayetinin Orta Çağ’da yerleşim yeri olarak bilinen Kaleiçi’ne yaklaşık on dakikalık yürüme mesafesi uzaklıktadır. Mezarlık hâkim bir tepeye konumlandırılmış aynı zamanda örme duvar ile sınırlandırılmıştır. Zamanla Denizli’nin içerisinde kalan İlbadı Mezarlığı, haritadan bakıldığında çok büyük bir alan kaplamaktadır.

İlbadı mezarlığının beş tane giriş kapısı vardır. Bu kapılar: İnanç Bey Kapısı, Fatma Yıldız Hanım Kapısı, Bakırlı Kapısı, Mehmet Gazi Kapısı, Ahi Sinan Kapısı

İlbadı Mezarlığı, Türk-İslam tarihi açısından büyük bir önem arz etmektedir. Mezarlığa girdiğinizde Selçukiler, Beylikler, Osmanlılar döneminden mezarlar sizleri karşılıyor. Tarihte yolculuk yapmak diye buna derim. Eğer bir gün yolunuz Denizli’ye düşerse muhakkak uğramanızı tavsiye ediyorum.

İlbadı Mezarlığında; Denizli’nin kahramanları, Türk- İslam tarihine adını yazdırmış ve bizlere buraları maddi, manevi yurt kılmış büyük zatlar yatmakta. Bu zatlar: Mehmet Gazi, Fatma Yıldız Hanım, Derviş Ali Kâhya, Şeyh Şirvani Hazretleri, Müftü Ahmet Hulusi Efendi…

Şimdi Denizli’nin İlbadı Mezarlığında medfun tarihi kişiliklerini yakından tanıyalım.

Derviş Ali Kâhya Kimdir?

Denizli’nin kahramanlarından; gariplerin, fakirlerin yardımcısı olarak bilinen Derviş Ali Kâhya Efendi, Denizli’nin Kayalık mahallesi civarında dergahının var olduğu bilinmektedir. Mezar taşında bulunan kitabesinde 1872 yılında vefat ettiğini öğreniyoruz. Derviş Ali Kahya, İnanç Bey Kapısının yanından sağa doğru ayrılan patikanın sonunda medfundur.

Fatma Yıldız Hanım Kimdir?

Yıldız Bey’in kızı olarak bilinen Fatma Yıldız Hanım, haçlılara karşı girişilen bir muharebede alplerin fütursuzca davranışı üzerine alpleri teşvik için kılıcını çekip yalınkılıç düşmanın üzerine atılmıştır. Bu taarruz sonunda Fatma Yıldız Hanım şehit düşmüştür. Fatma Yıldız Hanım Denizli İlbadı mezarlığında bakırlı kapısı ile Fatma Yıldız Hanım Kapısı arasındaki alanda medfundur.

Şeyh Şirvani Hazretleri Kimdir?

Es-seyyid Şeyh Hacı Ahmed Gıyasi Şirvani Hazretleri, Şirvan Hanlığı’nın (Azerbaycan) Karasubasar Mahalli’nin Zerdab Köyü’nde dünyaya gelmiştir.

Şeyh Şirvani Hazretleri, Miladi 1826-1827 yıllarında Denizli’nin o zamanki beyi olan Tavaslıoğlu Osman Ağa’ nın daveti üzerine bu topraklara gelmiştir. Tavaslıoğlu Osman Ağa, Şirvani Hazretleri’nin isteği üzerine Musa Mahallesi’nde dergâh ve medrese inşa ettirmiştir. (Bu medrese 1920 yılında çıkan bir yangın sonucu harap olmuştur.)  

Bu topraklarda irşad faaliyetlerinde bulunan Nakşibendi tarikat şeyhlerinden olan Şirvani Hazretleri, miladi 1853 yılında vefat etmiştir.

İnanç Bey kapısından girdiğinizde dümdüz patikayı takip edin. Patikanın ileride ayrılan sağ toprak yolun sonundaki türbede Şeyh Şirvani Hazretleri medfundur.

Müftü Ahmet Hulusi Efendi Kimdir?

Müftü Ahmet Hulusi Efendi, miladi 1861 yılında Denizli vilayetinde dünyaya gelmiştir.

İlk öğrenimini Tekeli Bekir Efendi’den almıştır. Geriye kalan Arapça ve Fıkıh gibi İslami dersleri Babası, o zamanki Denizli müftüsü, Osman Efendi’den tahsil etmiştir.

Tarihler 1931 yılını gösterdiğinde milli mücadelede Denizli’nin kahramanlarından olan Müftü Ahmet Hulusi Efendi ebediyete irtihal etmiştir. Kabri, Denizli İlbadı Mezarlığında Mehmet Gazi Türbesinin arkasında kalmaktadır.

Ahmet Hulusi Efendi babasının 1918 yılındaki vefatından sonra Denizli müftüsü olmuştu. Çok sancılı günler gören Müftü Ahmet Hulusi Efendi, yurdun Rumlar tarafından işgaline karşı büyük bir direniş başlatmıştır. Batı Anadolu Bölgesinde ilk protesto mitingi yapan, işgale karşı duran Müftü Ahmet Hulusi Efendi, şüphesiz büyük bir zattır.

Burada Müftü Ahmet Hulusi Efendi’den söz etmişken diğer vatansever ecdadımız olan: Ahmet İzzet Efendi (Çal Müftüsü), Ahmet Şükrü Efendi (Sarayköy Müftüsü), Cennet Zade Tahir Efendi (Tavas Müftüsü), Hasan Efendi (Acıpayam Müftüsü), Şeyh Hacı Emin Efendi (Narlıdereli Kemalçi Vaiz), Hoca Eyüp Efendi (Güneyli Kuvay-i Milliyeci) Hepsini rahmetle yad ediyorum.

Hülasa edecek olursak. Denizli’nin Kahramanları adlı yazımı kaleme alma sebebim: Denizli’yi seviyorum. Bu memleket bana birçok açıdan yenilikler sağladı. Binaenaleyh bu şehre vefa göstermek istedim. Umarım hakkını verebilmişimdir. Bu yazımda sizlerle önce Server Gazi Türbesinden başlayarak İlbadı Mezarlığına kadar uzanan bir serüvene çıktık. Buraları sizlere birebir giderek yerinde görerek aktardım. Fotoğraflar bizatihi kendime aittir. Umarım ki sizlere Denizli’nin bu mübarek zatlarını güzel bir şekilde hakkıyla anlatabilmişimdir. Sizlerden iki ricam var. Birincisi yazımı okuyup beğendiyseniz eğer yorumda görüş belirtirseniz çok sevinirim. İkincisi ise bu zatlara bir vefa göstergesi olarak bir Fatiha okursanız çok müteşekkir olurum. Sürç-ü lisan ettiysek affola…

• 
  Türklerde Kadın
  Türklerde kadın mühim bir konumda yer almaktadır. Türk kadını siyasi sosyal ekonomik ve askeri gibi pek çok alanda aktif bir şekilde kendini gösterir. Türk kadını daima erkeğinin yanında yer alır onun destekleyecisi ve tamamlayıcısıdır. Kadın kelimesi lügatte erişkin dişi insan anlamındadır. Orhun Yazıtları’nda kadın terimi katun sözcüğü şeklinde ifade edilir. Bu sözcük hatun hanım kadın…
• 
  İlk Türk Devletlerinde mimarinin gelişmemesinin temel nedeni nedir?
  İlk Türk Devletlerinde mimarinin gelişmemesinin temel nedeni nedir? İlk Türk devletlerinde mimarinin gelişmemesinin temel nedenleri arasında şunlar bulunmaktadır: Ancak, İslam’ın kabulünden sonra ve yerleşik hayata geçtikçe, Türk mimarisi önemli ölçüde gelişmiştir. Selçuklu ve Osmanlı dönemleri, Türk mimarisindeki en önemli dönemlerdir ve bu dönemlerde yapılan yapılar dünya mimari tarihinde önemli bir yer tutmaktadır.
• 
  Türklerde Misafir
  Misafir lügatte, görüşme, ziyâret vb. amaçlarla birinin evine veya bir yere gelen ve geçici olarak kalan kimse, konuk, mihman anlamındadır. Misafir deyince hepimizin aklına birinin bize gelmesi veya bizim birinin evine gitmemiz gelir. Misafir kelimesi müsafir olarakta bilinen Arapça bir kelime olup yolcu anlamına gelmektedir. Bu kelime Türkçe’de konuk anlamını karşılamaktadır. Dini açıdan misafir almak…
• 
  Tomris Hatun Hangi Devletin Hükümdarı?
  Türklerin ilk kadın hükümdarı olarak bilinen Tomris hatun Persler ile yaptığı savaşı başarıyla sonuçlandırması üzerine adını tarihe altın harflerle yazdırmayı başarmış cesur bir Türk kadınıdır. Günümüzde yapımı gerçekleşen Tomris filmi ile Tomris Hatun’ un başarısı dünyada tekrar merak uyandırmıştır. Soyu Alp-Er Tunga’ ya dayanan Tomris Hatun konusunu detaylıca inceleyelim… İskitlerin Kısa Tarihçesi İskitler-Saka İmparatorluğu’nun dönemi…
• 
  Bağımsızlık Mücadelesi: Kürşad Ayaklanması
  Kürşad Ayaklanması konusuna değinmeden önce ilgili olayı daha iyi anlayabilmek adına öncesindeki devirden bahsetmek gerekir. Zira bahsedilen ayaklanma kutluk ayaklanması olarak akıllara kazınmış durumda. Oysa kutluk ayaklanması olarak bilinen olay Kürşad ayaklanmasından sonra gerçekleşen olaydır. İki ayaklanmaya da iki farklı Türk önderlik yapmıştır. Kürşat Ayaklanmasının tüm detayları… İsyandan Önce Olanlar  Orta Asya da 1.Köktürk devleti…
• 
  Sümerler Türk mü?
  Sümerler Türk mü? Göbeklitepe ortaya çıkmasaydı, bırakın bu sorunun google’da sık sorulan sorular arasında olmasını, aklımızın ucuna gelir miydi? Mesela, Prof.Dr.Frit Neumar ‘Türkleri tarihten çıkarırsanız tarih diye bir şey kalmaz’ derken, biz bundan haberdar mıyız? Biz ne kadar bilmesek de, bu soru artık tarihçilerin, antropologların ispati eşleşmelerinden çoktan çıkmış olup, artık bir tarih tezinden öte,…
• 
  Denizli’nin Kahramanları
  Denizli’nin Kahramanları olan Server Gazi ve Mehmet Gazi, Denizli’nin fatihi iken Müftü Ahmet Hulusi Efendi ise şehrin müdafisidir. Denizli’ye yolunuz düşerse muhakkak ziyaret etmeniz gereken bu zatları gelin yakından kalemimizin yettiğince anlatalım.  Server Gazi Türbesi Server Gazi Türbesi, Denizli merkeze araçla yaklaşık 15 dakikalık bir mesafede yer alıyor. Araçla gittiğiniz takdirde aracınızı biraz geride bırakarak…
• 
  Türklerde Çadır Geleneği
  Türklerde çadır bahsine geçmeden önce çadır kavramının anlamını söylemek yerinde olacaktır. Çadır, barınmak amacıyla yere çakılmış kazıklara keçe, kalın bez, kıl dokuma ya da deri gerilmesiyle açık havada kurulan kolayca sökülüp taşınabilen barınaktır. Türklerin çeşitli lehçelerinde çatur, çatır, çaçırt, çaşır gibi birçok millet tarafından türkçe telaffuzları olsa da kelimenin etimolojisi kesin olarak bilinmemektedir. Tarih boyunca…
• 
  Ahıska Türklerinin Sürgünü
  Ahıska Türklerinin Sürgünü öncesinde, bugün Gürcistan toprakları içerisinde kalan Ahıska, 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı’nın ardından Çarlık Rusya’nın hâkimiyetine girmişti. Ahıska Birinci Dünya Savaşı’nın ardından Sovyet yönetimi tarafından Gürcistan’a bağlandı. Ahıska’da yaşayan ahali için bu dönem, yıllar boyu sürecek vatan hasretinin başlangıcı oldu. Dönemin SSCB lideri Stalin’in, Karadeniz çevresini Türklerden temizleme hedefi doğrultusunda Ahıska’da yaşayan Türk ve…
• 
  Hezimet
  İslam Alemi’nin ve İslam Alemini müdafaa eden aziz Türk Milleti’nin en büyük hezimeti birinci cihan harbinin ardından olmuştur. Bu hezimet, geçmişteki yenilgiler gibi sadece askeri safhalarda olmamıştır. Türk Milleti, Türkistan bozkırından Anadolu’ya buradan da Avrupa’ya taşıdığı binlerce yıldır biriktirdiği kültürünün yıkılmasına şahit olmuştur. Düşman, mert değil namerdin ta kendisiydi. İslam’ın ve aynı zamanda Türk Milletinin…
• 
  Sultan Celaleddin’in Zaferi Pervan Muharebesi
  Pervan muharebesi öncesi genel durum Türk ve İslam dünyası için iç açıcı değildi. II. Göktürk İmparatorluğu’nun yıkılışıyla Türklerin fetret devri olarak tanımlayabileceğimiz bir devrin ucu tekrar görünüyordu. Türkler o dönemde devletlerini kaybetmişler; boy boy, oba oba bölünmüşlerdi. Bu bölünme onların başka devletler için kullanılmasına meydan veriyordu. Özellikle Çin İmparatorluğu gibi büyük bir düşmandan medet umacak,…
• 
  Göktürklerin Bağımsızlık Destanı
  Göktürklerin Bağımsızlık Destanı isimli yazımda sizlerle Göktürkleri ve Kür Şad ihtilalini anlatmaya çalışacağım. Hayırla okuyunuz. Bumin Kağan önderliğinde tek bayrak altına toplanan Türkler, zamanın en kudretli imparatorluğunu kurmuşlardı. Göktürk (Köktürk) beyi Bumin, Tölislerin Juan-Juanlar’a (Avarlar) karşı ayaklanacaklarını önceden bildirir. Böylece Avarlar, Tölis ayaklanmasını bastırırlar. Bu hizmetine karşılık olarak Bumin, Avarlardan bir han kızıyla evlenmek ister….
• 
  Erzurum Kongresi ve Heyet i Temsiliye
  Amasya’dan Erzurum’a hareket eden Mustafa Kemal Paşa, 3 Temmuz günü Erzurum’da halk tarafından büyük coşkuyla karşılandı. Kazım Karabekir Paşa ile görüşen ve resmi görevinden ayrılan Mustafa Kemal Paşa, kongre hazırlıkları ile ilgilendi. Kongre 23 Temmuz’da dualar ile çalışmasına başladı ve 7 Ağustos Perşembe günü sona erdi. Kongre’de kabul edilen tüzük ile Mustafa Kemal’in başkanlığında dokuz…
• 
  Hun Türkleri ve Hun Türklerinde Sanat
  Hun Türkleri ve Hun Türklerinde Sanat adlı yazımda sizlere önce Hun Türklerinden bahsedip ardından mimarilerinden ve ilmek ilmek işledikleri sanatlarından söz edeceğim. Hayırla okuyunuz. Hun İmparatorluğu ya da Asya Hunları, MÖ 220 ile MÖ 46 yılları arasında hüküm sürdükleri rivayet edilir. Hun Türkleri, tarihte bilinen ilk Türk devletini kurmaları ile nam salmışlardır. Hun İmparatorluğunun başkenti…
• 
  Uygur Türkleri Tarihi Ve Çin Zulmü
  Uygur Türkleri tarihi çok köklü ve eski bir geçmişe dayanmaktadır. Günümüzde Çin zulmü ve baskısı altında olduğu için türlü işkence ve eziyete mâruz kalmaktadırlar. Uygur Türkleri 1949’dan bu yana Çin’in topraklarını işgal etmesiyle bağımsızlığını yitirmiş durumdadır. Çin, Doğu Türkistan devleti için ‘Sincan’ tam manasıyla “kazanılmış topraklar ” adını vermiştir. Bölgeye zorunlu Çinli nüfusu yapılıp, Uygur…
• 
  Vatan Her Şeyin Üstündedir
  “Şimdi sizden istediğim, savaş için hazırlanmanızdır. Artık savaşa hazır olsak da olmasak da kıyasıya dövüşmek zamanı gelmiştir. Zira vatan, herşeyin üstündedir. Onun bir karış toprağı için dövüşmek her Türk için bir namus ve şeref borcudur.” Türk tarihinin tanıdığı ilk büyük Türk hükümdarı Mete Han (Oğuz Han), babası Teoman’ı yendikten ve devleti elde ettikten sonra, Türk…
• 
  Türkiye Tarihi Osmanlıya Kadar
  Türkiye Tarihi: Türkiye kelimesi ilk ne zaman kullanılmıştır? Türkler Anadolu’ya ilk hangi tarihlerde gelmişlerdir? Türkiye’de kurulan ilk Türk devleti hangisidir? İlk beylikler hangileridir? Anadolu’nun Türkleşmesinde beyliklerin önemi nedir? Türkiye Tarihi: Türkiye kelimesi ilk ne zaman kullanılmıştır? Türkler Anadolu’ya ilk hangi tarihlerde gelmişlerdir? Türkiye’de kurulan ilk Türk devleti hangisidir? İlk beylikler hangileridir? Anadolu’nun Türkleşmesinde beyliklerin önemi…