Magnesia’da Türk Sancağı

Magnesia bizim bildiğimiz adıyla Manisa, coğrafi olarak Gediz ovasında Sipylos (Sipil) dağının kuzeyinde yer alan bir şehirdir. Bir batı ege şehri olan Magnesia Ege denizine giden yollar üzerinde bulunduğu için ayrı bir jeopolitik öneme sahiptir. Nice medeniyetlere ( Hititler, Frigyalılar, Lidyalılar, Persler, Makedon Krallığı…) ev sahipliği yapmış olan bu kut’lu şehir 16. Yüzyılın sonlarına kadar Osmanlı İmparatorluğuna şehzadeler yetiştirmiştir. Çağ açıp çağ kapatan Fatih Sultan Mehmet Han da Manisa sancağında yetişmiştir.

Şehrin genel itibari ile ne vakit kurulduğu hususunda kesin bir bilgi yoktur. Binaenaleyh ismi konusu da tartışmalıdır. Magnesia da kurulan Türk hâkimiyeti sonrası şehrin ismi zamanla; Mağnisiye, Mağnisa ve son olarak bugün bildiğimiz Manisa ismine dönüşmüştür. Magnesia’nın 7 km doğusunda bulunan Tantalis harabelerinin tarihi milattan önce 2000 kadar çıkan büyük bir geçmişi vardır.

İlk çağlarda Hititlerin hududuna giren şehir, daha sonra çeşitli kavimlerin tahribatına uğramıştır. Hititlerin ardından bölgeye ve şehre Frigyalılar onların ardından da Lidyalılar sahip olmuşlardır. Lidyalıların kendileri zengin ordusu fakir bir medeniyet olduğunu ileri sürebilirim. Bu zayıflıkları karşısında Perslere direnememişler ve yıkılmışlardır. Bu süreçte Magnesia şehri I. Pers satraplığına dahil edilmiştir. Pers İmparatorluğunun sonunu getiren Makedon Kralı Büyük İskender şehri zapt etmiştir. Magnesia bu tarihten sonra Makedon Krallığına dahil olmuştur. En başta belirttiğim gibi şehrin jeopolitik önemi çok büyüktür. Bu sebeple çok fazla devlet tarafından muhasara edilmiştir. (En son Türk hâkimiyetine girmeden evvel Doğu Roma İmparatorluğu bayrağı altında idi.)

1071 yılından itibaren Türkler Anadolu da Akınlara devam etmiş ve yurt tutmaya başlamıştır. Anadolu Selçuklu Devleti ile Doğu Roma İmparatorluğunun (Bizans) sınır hattının gerisinde kalan Magnesia 13. Yüzyılın sonlarına kadar pek muhasara ve muharebe görmemiştir. Ta ki Moğol istilasına kadar… Magnesia da Moğol istilasından nasibini almıştır. Moğollar haliyle yüzyıllardır çeşitli uygarlıklar tarafından muhasara edilen bir şehri ellerinde tutmak istediler.  

Ebedi Türk Yurdu ”Manisa”

1895 MANİSA SANCAĞI

Moğol istilasının yavaş yavaş güç kaybettiği ve Anadolu Türk siyasi birliğinin dağıldığı dönemde Türkmen boyları Batı Ege şehirlerini ele geçirmeye başladı. Bizans İmparatoru II. Andronikos hudutlarını korumak amacıyla oğlu IX. Mihail’i Magnesia civarına gönderdi. Tabi ki Türk akıncıları karşısında tutunamayan Bizans İmparatorluğu geri çekildi. Lakin şehri teslim etmedi. Bizans türlü entrikalarına devam etti. Bölgede söz sahibi olmaya başlayan Saruhan Bey 1310 yılında Manisa’ya Türk sancağını dalgalandırarak Saruhanoğulları’nın merkezi ilan etti. Manisa hicri 791-792 (1389-1390) yıllarında I. Bayezid tarafından Osmanlı Devletinin hudutlarına dahil edildi. Lakin Emir Timur ile yapılan 1402 Ankara savaşı sonrası Manisa tekrar Saruhanoğullarına geçti. Şehir ayrıca Timur’un İzmir’i kuşatması sırasında Timur’a kışlık olmuştur. Timur’dan sonra şehir Saruhanoğlu Orhan Bey tarafından tekrar ele geçirildi.

Osmanlı padişahı I. Mehmet (Çelebi) Manisa’ya sefer düzenlemiştir. Lakin sefer başarılı olamamış şehir Saruhanoğlu İshak Bey tarafından tekrar ele geçirilmiştir. Manisa şehri çok kez muhasara edilmiş sonrasında 818 (1415) yılında Osmanlı İmparatorluğu idaresine girmiştir. 13.Yüzyılın sonu 14. Yüzyılın başlarında Türk hâkimiyetine giren şehir, I. cihan harbi sonrası yunan mezalimi görmüş büyük bir tahribata uğramıştır. Moğol istilasından sonra en büyük tahribatı, vahşeti Yunanlılardan gören Manisa Milli mücadele döneminden sonra Türkiye Cumhuriyeti hudutlarında kalmıştır. Demem o ki; Türklerin fethettiği şehri ellerinden almak güçtür. Manisa ve diğer vilayetlerimiz de Türk sancağı ilelebet dalgalanacaktır.    

Sizlere kısa da olsa Manisa’nın tarihinden bahsettim. Umarım sizler için yararlı olmuştur. Şimdiden sürç-ü lisan ettiysem affola. Okuduğunuz için teşekkür eder bir sonraki yazımda görüşmek dileği ile hoşça kalın…. Diğer yazıma aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.

https://belgelerletarih.com/kayip-miras-unutulan-kimliklerimiz/

Kaynakça:

http://www.mevlanamuzesi.com/2016/11/10/manisa-sancagi-osmanli-1895-env-no-3862/

https://www.wikiwand.com/tr/1922_Manisa_yang%C4%B1n%C4%B1

https://islamansiklopedisi.org.tr/manisa