Binlerce yıllık tarihi olan İstanbul’un, günümüze kadar ulaşan en önemli tarihi kalıntılarından biri Yerebatan Sarnıcı’dır. 6. Yüzyılda Bizans İmparator’u Justinianus tarafından İstanbul’un su ihtiyacını karşılamak üzere inşa ettirilmiş olan tarihi sarnıç 80 bin tonluk su kapasitesine sahiptir. Stoa Bazilikasının altında yer aldığı için Bazilika Sarnıcı olarak da tanınır. İstanbul’un en büyük kapalı sarnıcı olan Yerebatan Sarnıcı, suyollarından ve yağmurdan elde edilen suyu imparatorların ikamet ettiği büyük saray ve çevresindeki yapılara dağıtarak yüzyıllarca kentin su ihtiyacını karşılamıştır. İstanbul’un 1453 yılında Osmanlılar tarafından fethi sonrasında Topkapı Sarayı’nın su ihtiyacını karşılamak için de bir süreliğine kullanılmıştır. Sonrasında bölgede gelişen konutlaşma ile halk tarafından ‘ su kuyusu’ olarak tanımlanmış ve kullanılmıştır.
16. Yüzyılın ortalarına kadar batılılar tarafından fark edilmeyen yapı 1544-1555 yılları arasında İstanbul’da yaşayan bir doğa bilimci ve aynı zamanda topografya uzmanı olan Petrus Gyllius tarafından adeta yeniden keşfedilmiştir. Diğer kapalı sarnıçlara oranla daha fazla taşıyıcı eleman içerme özelliği ile de dikkat çeken Yerebatan Sarnıcı; 140m uzunluğunda 65m genişliğinde olup yaklaşık olarak 1000m2 alan kapladığı düşünülmektedir. Doğu-batı doğrultusunda 28, kuzey doğrultusunda 12 sütun ile toplam 336 sütun içermektedir. 52 basamaklı taş bir merdivenle içine inilebilen Yerebatan Sarnıcı’ndaki sütunların çoğunun daha eski tarihli yapılardan toplandığı düşünülse de bu yapıların nerden geldiği konusunda net bir bilgi yoktur.
Yerebatan Sarnıcı ‘nda İlginç Keşif
Osmanlı’da ilk kez 2. Ahmet döneminde, ikinci kez 2. Abdülhamit döneminde onarılmış olmasına rağmen ilerleyen zaman içerisinde de onarımdan geçmeye devam etmiştir. 1955-1960 yılları arasında sarnıcın kırılma riski altındaki 9 sütun kalın bir beton tabakası ile kaplanmıştır. 1985-1987 yıllarında İBB’nin yapmış olduğu bakım-onarım ve temizlik çalışmasında Yerebatan Sarnıcı’nın önemli bir kısmı olan Medusa başları keşfedilmiştir. Bu bölümlerden sarnıcın batısına doğru konumlanmış olan ters, doğusuna doğru konumlanmış olan ise yatay olarak bulunmaktadır. Ziyarete gelenlerin hayretle izlediği Medusa başlarının nereden getirildiği ise bilinmemektedir. Sarnıç’taki sütunların çoğunluğu silindir biçimindedir ve içerisinde üzeri oymalı ve kabartmalı Tavus gözü, sarkık dal, gözyaşı şekilleri ile süslenmiştir.
İnşasında 7000 kölenin çalıştığı sarnıcın suyu; imparator Valens tarafından yaptırılan 971m uzunluğundaki Valens (Bozdoğan) Kemeri ile imparator Jusinianus’un yaptırdığı 115.45m uzunluğundaki Mağlova Kemeri yardımı ile İstanbul’a 19km mesafede bulunan Belgrad Ormanları’ndaki Eğri Kapı su merkezinden getirilmiştir.
1987 yılında müze olarak ziyarete açılmış olan sarnıcın günümüzde devam eden restorasyon ve onarım çalışmalarında da son aşamaya gelinmiş ve hali hazırda müze olarak ziyaretçi kabulüne devam etmektedir.
KAYNAKLAR: www.ibb.istanbul.com/arşiv
: www. kulturportali.gov.tr
Kültür varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü
- Yerebatan Sarnıcı “Tarihin İzi”
Binlerce yıllık tarihi olan İstanbul’un, günümüze kadar ulaşan en önemli tarihi kalıntılarından biri Yerebatan Sarnıcı’dır. 6. Yüzyılda Bizans İmparator’u Justinianus tarafından İstanbul’un su ihtiyacını karşılamak üzere inşa ettirilmiş olan tarihi sarnıç 80 bin tonluk su kapasitesine sahiptir. Stoa Bazilikasının altında yer aldığı için Bazilika Sarnıcı olarak da tanınır. . İstanbul’un en büyük kapalı sarnıcı olan Yerebatan Sarnıcı, suyollarından ve yağmurdan elde edilen suyu imparatorların ikamet ettiği büyük saray ve çevresindeki yapılara dağıtarak yüzyıllarca kentin su ihtiyacını karşılamıştır. İstanbul’un 1453 yılında Osmanlılar tarafından fethi sonrasında Topkapı Sarayı’nın su ihtiyacını karşılamak için de bir süreliğine kullanılmıştır. Sonrasında bölgede gelişen konutlaşma ile halk tarafından ‘ su kuyusu’ olarak tanımlanmış ve kullanılmıştır. - Serhat Şehrin Muhafızı Kars KalesiBu haftaki yazımız ortaçağ kalelerinden biri olan ve adını bulunduğu şehirden alan Kars Kalesi… Kale kendine ait kitabeye göre; Saltuklu Sultanı Melik İzzetin’in emri ile Veziri Firuz Akay tarafından inşa …
- Tapduk Emre TürbesiTapduk Emre Türbesi, Manisa İlinin Kula İlçesine bağlı Emre köyünde bulunmaktadır. Türbe, klasik Anadolu türbeleri gibi köşeli ve kubbeli bir yapıya sahiptir. Ayrıca yapılan çevre düzenlemesi ile ziyaretçilerin odak noktası …
- Carullah Bin Süleyman CamiCarullah Bin Süleyman Cami, Manisa ilinin Kula ilçesine bağlı Emre köyünde bulunmaktadır. Cami, hicri 954 yılında (1547-1548) inşa edilmiştir. Klasik Anadolu camilerine kıyasla Carullah Bin Süleyman Camisini diğer camilerden ayıran …
- Musa AğacıHıdırbey köyü ‘nün ve Musa ağacı ‘nın tarihi oldukça eskiye dayanmaktadır. 1918’e kadar Osmanlı’nın yönetimi altındadır. Daha sonra Osmanlı girdiği savaşları kaybettiği dönemlerde Hatay’ı haliyle Hatay’ın ilçelerini de kaybetmiştir. Osmanlı …
- Ani HarabeleriKars’ın şehir merkezine 48 km mesafede, Türkiye-Ermenistan sınırına yakın Arpaçay kenarında yer alan Ani Harabeleri, yüzyıllardır pek çok uygarlığa beşiklik eden ve çok sayıda savaşa tanıklık eden bir kenttir. Bir …
- Doğu Ekspresi ile Eşsiz Bir YolculukSon yıllarda oldukça ünlü olan yerli-yabancı birçok turistin mutlaka deneyeceğim dediği ve hayalini kurduğu bir serüven… Doğu Ekspresi… Karlar şehri Kars’ı Doğu Ekspresi ile keşfedin. Eşsiz güzelliklere sahip olan bir …
- Mardin’in Gezilecek Yerleri Tarihi YerleriMardin’in gezilecek yerleri tarihi yerleri neresidir? Mardin kalesi nerededir? Mardin kalesinin özellikleri nedir? Mardin’de kaç tane medrese var? Mardin’deki tarihi mekanlar nerelerdir? Mardin’in gezilecek yerleri tarihi yerleri neresidir? Mardin kalesinin …
- Ilgaz Anadolu’nun Sadece Yüce Bir Dağı Mı?Tarihte birçok medeniyete ev sahipliği yapmış, Kurtuluş Savaşı’nın kazanılmasında pay sahibi ve günümüz kış turizminde büyük önemi olan ve sadece “Ilgaz Anadolu’nun sen yüce bir dağısın” dizileriyle bilinen Çankırı ilimizin …
- Çoban Mustafa Paşa MedresesiÇoban Mustafa Paşa Medresesi 16. yüzyıl kaynaklarında Mimar Sinan’a ait olduğu yazılan Gebze’deki külliyenin eğitim birimidir. Caminin güneydoğusunda kalan medrese, klasik Osmanlı medrese plan şemasındadır ve doğudaki büyük kubbeli dershane …
- Damatlı Köyü Eski Cami-i ŞerifiDeğerli okuyucularım, Damatlı Köyü Eski Cami-i Şerifi adlı yazımda sizlerle yıkılmaya yüz tutmuş harap halde bulunan Eski Camiye değineceğiz. Hayırla okuyunuz… Damatlı Köyü Eski Cami-i Şerifi, mevki olarak Manisa ilinin …
- Şırnak’ın Gezilecek Yerleri: Kırmızı MedreseKırmızı Medrese (Medresetül Hamra), Cizre Dağ Kapı mahallesinde, şehrin batısındaki sur kalıntılarının üzerine, Cizre Azizan Emiri Hanşeret lakabıyla un salmış Seret bin Bedreddin taratından 1508 yılında mescit ve külliye olarak …
- Abdülhamid Han CamiiAbdülhamid Han Camii, Kahramanmaraş ili Onikişubat ilçesi ve Abdülhamid Han Mahallesi’nde bulunmaktadır. 1993-2010 yılları arasında hayırsever kişiler tarafından yaptırılan camii, Kahramanmaraş ‘ın merkezinde şehre hakim olan Mercimektepe üzerinde yer almaktadır. …
- Magnesia’da Türk SancağıMagnesia bizim bildiğimiz adıyla Manisa, coğrafi olarak Gediz ovasında Sipylos (Sipil) dağının kuzeyinde yer alan bir şehirdir. Bir batı ege şehri olan Magnesia Ege denizine giden yollar üzerinde bulunduğu için …
- Kayıp Miras: Unutulan kimliklerimizSizlere “Kayıp Miras: Unutulan Kimliklerimiz” başlıklı yazımda birkaç mirasımızdan bahsedeceğim. Şüphesiz ki Türk tarihi büyük bir bütündür. Türk milleti ise tarihin en eski kavimlerinden birisidir. Türkler asla bir devletin himayesine …
- Galata Kulesi: İstanbul’un En Eski SimgesiGalata Kulesi nin ismi nereden gelmektedir. Ne zaman yapılmıştır. Kuleyi kimler yapmıştır. Kaç defa yanmıştır. Tüm bu soruların cevabını yazımızda bulabilirsiniz. İyi okumalar. 🙂 Kule nin İsmi Nereden Gelmektedir? Yunanca’da …
- Cumhurbaşkanlığı Millet KütüphanesiKütüphane Hakkında Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesi 21 Şubat 2020 Cuma günü Ankara’da bulunan Beştepe’deki Cumhurbaşkanlığı Külliyesinin içerisinde 4 yıllık inşaatının ardından hizmete açılmıştır. Detaylara geçmeden önce hızlıca bir kaç önemli noktaya …
- Göbeklitepe Bilinenden Çok Farklı OlabilirABD Bilim Akademisi (NAS) yabancı asli üyesi, TÜBA Hizmet Ödülü, İtalya Devlet Nişanı ve Vehbi Koç Vakfı 2008 Yılı Ödülü sahibi arkeoloji dünyasının önde gelen isimlerinden Prof. Dr. Mehmet Özdoğan, …
- Cumhurbaşkanlığı Millet KütüphanesiSelçuklu, Osmanlı ve çağdaş mimariden esintiler taşıyan Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesi, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ev sahipliğinde yarın açılacak. TRT’nin haberine göre: İnşa çalışmalarına 2016’da başlanan kütüphane, 125 bin metrekare kapalı alana sahip …
