Osman Gazi ‘nin Soy Ağacının Dayandığı Son Halka

Osman Gazi ‘nin nesebinden bahsetmeden önce konuya ilişkin bir kaç söz etmenin yerinde olacağını düşündük. Büyük Selçuklular Anadolu’yu istila etmeye başladıklarında kendilerine tabii aşiretleri parça parça farklı tarihlerde ayrı ayrı Anadolu’nun çeşitli bölgelerine yerleştirilmişlerdir. Bu yerleştirilen aşiretlerin arasında Osmanlı Beyliği’ni kuran Kayı Boyu’da yer almaktadır. Kayı kelimesinin manası muhkem, kuvvet ve kudret sahibi anlamındadır. Damgası iki ok ve bir yaylı oktur (kaynaklarca bu şekiller az çok değişiklik göstermektedir). Kuşu Şahin denilen kuş olmaktadır.

Kayılar, Oğuzların sağ kolu olan Günhan kolundan oldukları bilinmektedir. Kayıların reisi 14. asrın sonlarında Ertuğrul beydir. Osmanlı Devleti’nin kurucusu Osman Gazi, Ertuğrul Gazi’nin oğludur. Osmanlı ailesinin şeceresi kaynaklarda muhtelif şekillerde kayıt edilmiştir. Osman Bey’in babası ve nesebi şu ana kadar yapılan araştırmalar nihayetinde şu şekildedir:

Osman Gazi ‘nin Nesebi

Yazıcızade Ali, Tevarihi Ali Selçuk (Oğuzname) adlı eserinde (1436) Osman’ ın menşei, Osman- Ertuğrul ve Osman’ın kardeşleri Gökalp ve Dündar olarak belirtilmiştir.

Enveri‘nin Düsturname isimli eserinde belirtilen soyağacı diğer kaynaklara göre farklılıklar teşkil etmektedir. Düsturname (1464), Oğuzname’yi kaynak olarak kullanmıştır. Enveri, Osman Gazi ‘nin soyunu, Gazan – Mir Süleyman Alp – Şahmelik – Gündüz Alp ve Gök Alp (kardeşler) – Gündüz Alp oğlu Ertuğrul ve onun oğlu Osman olarak ifade etmiştir.

Şükrullah, Behcetü’t Tevarih adlı eserinde kırk beş kişilik bir şecereyle soy kütüğünü Yafes ve onun babası Nuh Peygamber’ e kadar dayandırmıştır. Şükrullah’a göre Osman ‘ın menşei, Oğuz – Gökalp – Kızıl Boğa – Kaya Alp – Süleymanşah – Ertuğrul – Osman şeklindedir.

Bayatlı Hasan, Cam-i Cem Ayin’de Osman’ ın şeceresini, Kaya Alp – Süleymanşah – Ertuğrul – Osman ve Osman’ın kardeşleri Savcı beg ve Gündüz beg olarak gösterilmiştir.

Karamani Mehmed Paşa ise Osman Gazi ‘nin soyunu, Ertuğrul – Gündüz Alp – Gök Alp – Sarkuk Alp – Kayık Alp ve Oğuz Han olarak rivayet etmiştir.

Aşıkpaşazade, Tevarihi Ali Osman adlı eserinde kırk bir kişilik bir soyağacı Yamen ve onun babası Nuh Peygamber’e dayandırmıştır. Aşıkpaşazade ‘de, Oğuz – Gökalp – Basuk – Kayaalp – Süleymanşah – Ertuğrul – Osman ve Osman’ın kardeşleri Saru Yatı (savcı) Bay Hoca ve Gündüz Alp Aydoğdu olarak ifade edilmiştir.

Neşri Osmanlı’nın soy kütüğünü, Osman Gazi – Ertuğrul Gazi ve Süleyman Şah Gazi olarak belirtip, Gök Alp ve Gündüz Alp soyundan gelen Ertuğrul adlı şahsın aynı adı taşıyan farklı bir şahıs olduğunu ifade etmiştir. İlaveten Neşri, Osmanlı’ nın kökenini elli iki kişilik soyağacını Yafes ve onun babası Nuh Peygamber’e bağlamıştır.

Bu durumda elimizde bulunan en eski kaynakların yetersizliğinden dolayı Osman Gazi ‘nin ataları yapılan tetkiklerde kesinlik kazanmış değildir.Bunların arasında diğerlerinden müstakil bir kaynak kullanıp, farklı bir nesep çıkaran Enveri daha güvenilir görülebilir. Şuda vardır ki Neşri’nin görüşü de genel kabul edilip arkasından gelen müverrihler tarafından da tekrar edilmiştir.

Blok yazımı okuduğun için müteşekkirim. Başka yazılarda görüşmek dileğiyle…

Kaynak

• İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Osmanlı Tarihi, 1. Cilt, 4. Bölüm
• Muharrem Ergin, Türklerin Soy Kütüğü
• Halil İnalcık, Kuruluş Dönemi Osmanlı Sultanları, Osman 1 Bölümü
• Fatma Acun, İlk Osmanlılara Dair
• Hasan Arslan, Kroniklerde Osmanlıların Menşei Meselesi