Yüz Bin Esir Alınan Eşsiz Bir Zafer Pasinler Savaşı
Pasinler Savaşı, Tuğrul Bey Döneminde Selçuklu – Bizans kuvvetleri arasında Erzurum ilinin bir ilçesi olan Pasinler (Hasankale) bölgesinde 1048 senesinde gerçekleşmiştir. Buranın eski adı Hasankale olduğundan dolayı kaynaklarda Hasankale Savaşı olarak da geçmektedir. Savaş tam olarak bu bölgede yaşanmıştır.
Pasinler Savaşı Nedenleri
Cend şehrine göç ettiklerinden itibaren yurt arayışında olan Selçuklular, Anadolu’yu keşfetti ve Anadolu’yu yurt tutmak maksadıyla akınlar düzenlemeye başladılar. Tuğrul Bey döneminde devlet kurulduktan sonra fetih hareketleri sistemli bir hale getirildi. Tuğrul Bey, Kutalmış, İbrahim Yınal ve Yakubi’yi sık sık Anadolu seferi için görevlendiriyordu. Bu akınlardan biri de Musa Yabgu’nun oğlu Melik Hasan tarafından gerçekleştirildi. Melik Hasan, Zap Suyu üzerinde Bizans kuvvetleri tarafından pusuya düşürüldü ve yanındaki askerleriyle birlikte öldürüldü.
Melik Hasan’ın öldürülmesine çok üzülen Tuğrul Bey, intikam için İbrahim Yınal ve Kutalmış’ı Anadolu seferine görevlendirdi. Pasinler Savaşı için harekete geçildi.
Selçuklu Ordusu
İbrahim Yınal, Türkistan’dan gelen bir grup Türkmen halkını Anadolu’ya yönlendirdikten sonra, amcasının oğlu Kutalmış ile birlikte harekete geçti. Selçuklu ordusu 100.000 kişiden oluşmaktaydı.
Bizans Ordusu
Gürcü Prensi Liparites, 20.000 kişilik ordusuyla Hasankale önünde Katakalon kumandasındaki asıl Bizans ordusuyla birleşti. Gürcü, Ermeni ve Rumlardan oluşan 50.000 kişilik Bizans ordusu Pasinler, Ugümü köyünde karargâh kurdular. Selçuklu ordusu da Hasankale önlerine gelip karargâhını kurdu. Bizans ordusunun merkez hattında Lİparites, sağ kanadında Katalakon ve sol kanadında Aaron yer almıştı.
Hasankale Savaşı İki Ordu Karşı Karşıya
Rumlar, Türkler toplanmadan önce saldırma teklifinde bulundular ancak cumartesi gününü uğursuz sayan Liparites buna yanaşmadı. İbrahim Yınal 18 Eylül 1048 cumartesi günü, hücuma gecti. Gece boyunca devam eden mücadele sonucunda Bizans ordusu bozguna uğratıldı. Gürcü prensi Liparites ve birçok komutan esir alındı.Geriye kalan Bizans kuvvetleri güçlükle Van ve Ani kalelerine sığındılar.
Pasinler Savaşı Sonuçları
İslam kaynaklarında 100.000 kişinin esir alındığından ve ganimetin 10.000 arabayla taşındığından bahsedilir. Ganimetler arasında 19.000 zırh da vardı.
İbrahim Yınal, yanına aldığı önemli esir ve ganimetler ile birlikte Rey’e Tuğrul Bey’in yanına döndü. Sultan bu zaferden dolayı kardeşi İbrahim Yınal’ı tebrik etti ve 400.000 dinar vermek istedi ama İbahim Yınal kabul etmedi.
Barış Anlaşması
Hasankale Savaşı ‘nın Selçukluların galibiyeti ile sonuçlanmasının ardından Bizans ile barış anlaşması imzalandı.
Bizans İmparatoru IX.Konstantinos Monomakhos, bu dönemde Balkanlar’da Peçenek Türklerinin akınlarından dolayı doğuda Selçuklularla anlaşmak zorunda kaldı ve Tuğrul Bey’e barış teklifinde bulundu.Tuğrul Bey teklifi kabul etti.
- İstanbul’da, Emeviler döneminde Mesleme b. Abdülmelik tarafından inşa edilen cami ve minaresi tamir edilecek.
- Şiî Fatımî Halifesi nâmına okutulan hutbe, Sünnî Abbasi Halifesi ve Selçuklu sultanı adına okutulacak.
- Cami mihrabına Tuğrul Bey’in kullandığı ok ve yay işareti yani tuğrası işlenecek.
- Bizans, Selçuklu Devleti’ne yıllık vergi ödeyecek.
Bizans ilk üç maddeyi yerine getiriyor ancak vergi vermeyi kabul etmiyor.
Kaynakça
ÖNGÜL Ali, Selçuklular Tarihi 1, İstanbul 2016
TURAN Osman, Selçuklular Tarihi Ve Türk-İslam Medeniyeti , İstanbul 2009
Orta Çağ Tarihi, İstanbul 2016
One Comment