Akka Kalesi

Akka Kalesinden önce gelin Akka şehrine bir göz atalım. Günümüzde Akdeniz sahilinde Filistin’in kuzeyinde bulunan Akka şehri, tarih boyunca stratejik konumunu her zaman muhafaza etmiştir. Şehrin kuruluşunun milattan üç bin yıl öncesine kadar dayandığı tahmin edilmektedir.

Akka, Bizans hâkimiyetinde iken Müslümanlar tarafından Hz. Ömer zamanında 636 yılında fethedilmiştir. Emevîler Dönemi’nde deniz seferleri için Akdeniz donanma üssü olarak kullanılmıştır. Stratejik önemine binaen Haçlı Seferleri sırasında kimi zaman Müslümanların kimi zaman da Haçlıların kontrolünde kalmış, son olarak Memlûk Sultanı Melikü’l-Eşref tarafından Haçlıların elinden alınmıştır.

Şehrin Osmanlılara geçiş tarihi ise Yavuz Sultan Selim zamanıdır (1516). Bu devirde şehir kalesi, mamur bir durumdaydı. Bununla beraber kale burçlarındaki bazı yerlerin tamir ihtiyaçları ve sair eksikliklerin giderilmesi için civar köylerin vergi gelirleri bu amaca tahsis edilmişti. 17. yüzyılın ikinci yarısında Akka’ya gelen Evliya Çelebi, kale surlarının harap bir halde olduğunu söyler. Burayı tanımlarken de, kale muhafızlarının şehrin güney tarafında Lala Mustafa Paşa’nın yaptırdığı küçük bir kalede bulunduğunu, kalenin içinde bir cami, zahire ambarı ve limana dönük toplar olduğunu ayrıca kalenin dışında ise bin kadar hanenin bulunduğunu belirtir.

Akka, 1750’lerden itibaren bölgede etkinliği bulunan Zahir Ömer adında bir isyancının eline geçmiştir. Zahir Ömer şehri kontrol ettiği dönemde harap durumundaki surları tamir ettirmiştir. Şehirde Osmanlı hâkimiyeti 1775 yılında tekrar tesis edilmiştir. 1799 yılında Akka Kalesi, Napolyon Bonapart komutasındaki Fransız ordusunun taarruzuna maruz kalarak kuşatılmış ve yoğun bir topçu ateşine tutulmuştur. Cezzar Ahmed Paşa’nın dirayetli idaresi sayesinde Akka kuşatması Fransızlar açısından başarısızlıkla sonuçlandı. 1832’de Mısır Valisi Mehmed Ali Paşa’nın oğlu İbrahim Paşa tarafından ele geçirilen Akka, 1840 yılında tekrar Osmanlı idaresine geçmiştir.

19. yüzyılda Osmanlı idaresi altında birkaç kez tamirat geçirmiş olan Akka Kalesi, son dönemlerde sürgün ve hapis için suçluların gönderildiği bir merkez haline de gelmiştir. Kâmûsü’l-A‘lâm’da verilen bilgiye göre o dönemde nüfusu 7825 kişi olan Akka’nın, kalesi deniz tarafından harap olmakla birlikte kara tarafındaki sur ve istihkamlar yeniden tamir ve inşa olunmuştur. Akka I. Dünya Savaşı sonunda 1918’de İngilizler tarafından işgal edilerek Osmanlı idaresinden çıkmıştır.