Varvar Ali Paşa İsyanı

Sultan İbrahim başka bir adamın karısına göz dikecek kadar yoldan çıkmış mıydı? İşin aslı nedir? Varvar Ali Paşa neden isyan etti? Detaylar yazımızın devamında…

Osmanlı Cihan İmparatorluğuydu. Fakat bazen de boyle talihsiz olaylarda olmuştur. İşte sizler için derlediğimiz İpşir Paşa’nın ve Hazin bir şekilde hayatı sonlanan haklı dava adamı Varvar Ali Paşanın hikayesi. Ders alınması ümidiyle…

Kaynak: Murat Bardakçı İslam Ansiklopedisi

Tarih 1648 senesini gösterirken koca imparatorluk birçok sorunla boğuşuyordu. İmparatorluk toprak ve otoritesini kaybederken Anadolu’da bir isyan bastırılmadan yenisi patlıyordu ve devletin altın çağında içindekiler dillere destan olan hazine tamtakırdı.

Dersadet israf içerisindeyken Sivas’a gelen bir saray memuru Vali Varvar Ali Paşa’dan 30 bin kuruş ‘harçlık’ istedi.

Ancak Vali gayet net bir yanıt verdi; ‘Sivas’ın tek kuruşu yok! Bu parayı nereden vereyim? Yol keserek halkın malını mı soyayım?’’

Varvardan İbşirin karısı istenir

Varvar Ali Paşanın bu cevabının ardından memur Sivas’ı terk etse de daha sonra başka bir memur çok farklı bir istekle geldi. Anadolu’daki önemli kumandanlardan İbşir Paşa’nın karısının güzelliğinin ünü hükümdara kadar gitmişti. Sultan İbrahim ‘‘İbşir’in avradı tez bana gönderile.” diye ferman çıkarmıştı güya! Tabii ki, bu ser’i şerife ve insanlığa uymayan bir istekti.

Fakat bu istek, bahse konu hanımın ne münasebetle ne yapılmak üzere istenildiğini ortaya koyacak netlikte değildir.

Varvar Ali Paşanın cevabı çok mertçedir.

Vali Varvar Ali Paşa ‘‘Bir Müslüman ademin nikahlı avradını elinden alıp padişah bile olsa bir başka herife nasıl veririm?’’ dedi ve saraydan gelenleri tekme-tokat kapıdışarı etti.

Sultan İbrahim’in bu isteği (eğer hakikat ise) ilk önce şeriatı Muhammediye’ye mugayirdir. Makuliyet içinde bakıldığında aynı zamanda halife olan padişahın bu çeşit bir hareketi talep etmesi yapacağı işlerden değildir. Öyleyse bu durum nerden çıkıyor derseniz? Söyleyelim: Karaçelebizâde Abdülaziz Efendi şeyhülislâm olmasına rağmen,
padişahın yâni Sultan İbrahim’in boğdurulmasında bizzat kemendin Bir tarafını çekendir. Diğer ucunu da yaşlı sadrazam Koca Mevlevi Mehmet Paşa bizzat çekmiştir. Çünkü; cellatlar padişahı boğmaya kıyamamışlardı. İşte bu katil şeyhülislâm, 4. Mehmet devrinde de bir müddet borusunu örttürmüştür. Daha sonra Bursa’ya sürgün olarak gönderilmişti. İşte bu sürgünü esnasında “Rav-za tül Ebrar” adı verdiği bir tarih kitabı yazmıştı bu eser aslında fena olmamakla beraber, kendisini halk önünde temize çıkarabilmek için, Sultan İbrahim aleyhine hakikatten 1405/5048 uzak iftiralarla dolu olarak kaleme alınmıştır. Nedir ki; bu iftiraların en çirkini, İbşir Paşanın hanımını, Sultan İbrahim’in istettiği iddiasıdır. Hayrettir ki bu eserden bahse konu bölümü en muteber sayılan tarih kitapları dahi almışlardır.

Bu olanlar üzerine ‘‘Devlet elden gidiyor’’ deyip Varvar Ali Paşa isyan bayrağını açtı, hemen asker topladı ve Sivas’ı bırakıp Tokat taraflarına gitti.

İlginç bir şekilde İbşir Paşa Varvar Paşanın üzerine yollanır

İsyanı haber alan saray bu sefer daha da garip bir iş etti, isyanı bastırma vazifesi güzel karısını Ali Paşa’nın sayesinde padişaha kaptırmayan İbşir Paşa’ya verildi. İbşir Paşa ‘‘Asiyi tez zamanda yakalayıp tepeleyesin! Ya başı, ya başın!’’ buyuran padişahın daha birkaç gün önce ‘‘Avradını hemen bana yollayasın’’ dediğini unuttu, ‘‘Ferman efendimizindir’’ deyip Varvar Ali Paşa’nın peşine düştü.

Varvar Ali Paşa’yı Tokat taraflarında kıstırıp yakaladı ve tam celláda vereceği sırada Ali Paşa herkesin içinde ‘‘Ulan, ben senin avradının ırzını korumak için isyan etmiştim. Senin gibi herifi benim üzerime musallat etmelerinin sebebi budur, bilmiyor musun? Beni Allah’ın emrine karşı çıkmayıp da namusunu koruduğum için mi katledeceksin pezevenk?!’’ deyiverdi.

İbşir Paşa kızarıp bozardı ama onun nazarında padişahın emri kendi namusundan da üstündü, celláda bir işaretiyle namusunun bekçisi Varvar Ali Paşa’yı canından etti.

Evliya Çelebi, Ali Paşa’yı bahadır, dilâver, hüner sahibi ve mert, gürbüz bir er diye tavsif eder. Aynı zamanda şair olan Ali Paşa kendi hayatını mesnevi tarzında Makālât adıyla 177 beyit halinde anlatmıştır.