15 Ocak Tarihte Bugün: Önemli Olaylar, Doğumlar ve Ölümler

15 Ocak, yılın 15. günüdür ve 350 gün daha var. Tarihte bugün 15 Ocak’ta yaşanan en önemli olaylar arasında İngiltere Kraliçesi I. Elizabeth’in taç giymesi, Sarıkamış Harekâtı’nın sona ermesi, Soyuz 5 uzay aracının fırlatılması bulunuyor. İstanbul’un manevi fatihi Akşemsettin’in vefatı, İstanbul Erkek Lisesi’nin açılışı gibi tarihi olaylar da bu güne damgasını vurmuştur.

15 Ocak tarihi, tarih boyunca birçok önemli olaya, etkileyici kişiliklerin doğum ve vefatlarına tanıklık etmiştir. İşte bu özel günde yaşanan bazı dikkat çekici olaylar:

• M.Ö. 588 – Babil Kuşatması: Babil hükümdarı II. Nebukadnezar, Kudüs’ü kuşattı. Bu tarihi kuşatma, M.Ö. 586’ya kadar sürdü ve tarihte derin izler bıraktı.
• 1559 – İngiltere Kraliçesi I. Elizabeth Taç Taktı: İngiltere’nin en etkili hükümdarlarından biri olan I. Elizabeth, bu tarihte taç giydi.
• 1759 – British Museum Açıldı: Dünyaca ünlü British Museum, kapılarını ziyaretçilere açtı.
• 1870 – Politik Bir Sembol: Amerika Birleşik Devletleri’nin Demokrat Partisi, eşek sembolüyle tanımlandı. Bu simge, politik karikatüre yeni bir soluk getirdi.
• 1884 – İstanbul Erkek Lisesi Açıldı: Türkiye eğitim tarihinde önemli bir yer tutan İstanbul Erkek Lisesi, “Şems-ül Maarif” adıyla eğitime başladı.
• 1889 – İkonik Bir Markanın Doğuşu: Coca-Cola, resmen kurularak dünya markaları arasındaki yerini aldı.
• 1892 – Spor Tarihinin Dönüm Noktası: Basketbolun kuralları, James Naismith tarafından ilk kez yayımlandı ve bu oyun dünya çapında popüler hale geldi.

1900 Sonrası

• 1915 – Bir Savaşın Sonu: Sarıkamış Harekâtı sona erdi ve bu, I. Dünya Savaşı’nın önemli bir parçasıydı.
• 1919 – Mustafa Kemal’in Tarihi Kararı: Mustafa Kemal Paşa, Anadolu’ya geçişini planladı. Bu karar, Türk tarihinde yeni bir dönemin başlangıcı oldu.
• 1924 – İzmir’de Askeri Tatbikat: İzmir’de gerçekleştirilen harp oyunları, Türkiye Cumhuriyeti’nin askeri gücünü sergiledi.
• 1932 – Bir Anıtın Açılışı: Samsun’da, Mustafa Kemal Paşa’nın Anadolu’ya ayak bastığı yere dikilen anıts
• al heykel, halkın ziyaretine açıldı.
• 1935 – Sanatın Zirvesi: Kuğu Gölü Balesi, muhteşem bir açılışla sanatseverlerin karşısına çıktı.
• 1940 – Ankara Radyosu’nun Dilleri: Ankara Radyosu, yayın dillerine İngilizce’yi ekleyerek uluslararası bir boyut kazandı.
• 1943 – Savaş Alanından: 2. Dünya Savaşı’nda, Guadalcanal adası Japon işgalinden temizlendi, bu da savaşın seyrinde önemli bir dönüm noktası oldu.
• 1945 – Boğazların Açılması: Müttefik Kuvvetler gemileri, İstanbul Boğazı’ndan geçiş izni aldı.
• 1949 – Eğitimin Dönüşümü: Türkiye’de İmam Hatip Liseleri’nin açılmasıyla, eğitim sisteminde yeni bir dönem başladı.
• 1952 – NATO Üyeliği: Amerika Birleşik Devletleri, Türkiye’nin NATO’ya girişini onayladı, bu karar, Türkiye’nin uluslararası politikadaki yerini pekiştirdi.
• 1964 – Londra Konferansı: Kıbrıs sorununa çözüm bulmak amacıyla düzenlenen III. Londra Konferansı, önemli bir diplomatik girişimdi.
• 1969 – Uzay Yarışı: Sovyetler Birliği, Soyuz 5 uzay aracını fırlatarak uzay yarışındaki iddiasını sürdürdü.

Tarihte Bugün: 15 Ocak

• 1970 – Biafra’nın Teslim Olması: Nijerya’dan bağımsızlık için mücadele eden Biafra, 32 aylık çatışmanın ardından teslim oldu.
• 1973 – Vietnam Savaşı’nda Bir Dönüm Noktası: ABD Başkanı Nixon, Kuzey Vietnam’daki askeri operasyonları durdurduğunu açıkladı.
• 1985 – Brezilya’da Sivil Liderlik: Almedia Neves, Brezilya’nın 21 yıl sonra gelen ilk sivil devlet başkanı oldu.
• 1987 – Başörtüsü Protestoları: Türkiye’de başörtüsü yasağına karşı çeşitli üniversitelerde öğrenci protestoları yaşandı.
• 1989 – DSP’nin Lideri: Bülent Ecevit, Demokratik Sol Parti genel başkanlığına seçildi, bu, Türk siyasi tarihinde önemli bir olaydı.
• 1991 – SBP’nin Kuruluşu ve BM’nin Irak Kararı: Bülent Ecevit, Demokratik Sol Parti genel başkanlığına seçildi, bu, Türk siyasi tarihinde önemli bir olaydı.
• 1992 – Avrupa’nın Tanıması: Avrupa’nın Hırvatistan ve Slovenya’nın bağımsızlığını resmen tanıması, Yugoslavya’nın dağılma sürecinin önemli bir aşaması oldu.
• 1993 – PKK’ya Operasyon: Türkiye’de güvenlik güçleri, Serik Tepesi’ndeki PKK kamplarına büyük bir operasyon düzenledi.
• 1994 – Behçet Cantürk’ün Ölümü: Ünlü uyuşturucu ve silah kaçakçısı Behçet Cantürk, Sapanca’da ölü bulundu.
• 1996 – Güçlükonak Katliamı: Şırnak’ın Güçlükonak ilçesinde yaşanan trajik olayda 11 köylü hayatını kaybetti.
• 1997 – Promosyon Yasası: TBMM, basında promosyonu yasaklayan yasayı kabul etti.

2000’ler Sonrası

• 2001 – Vikipedi’nin Doğuşu: İnternetin en kapsamlı bilgi kaynaklarından biri olan Vikipedi, yayın hayatına başladı.
• 2005 – Filistin’de Yeni Dönem: Mahmud Abbas’ın Filistin Devlet Başkanı olarak göreve başlaması, bölgede yeni bir dönemin başlangıcını simgeliyordu.
• 2006 – Şili’nin İlk Kadın Devlet Başkanı: Michelle Bachelet, Şili’nin ve Latin Amerika’nın ilk kadın devlet başkanı oldu.
• 2007 – Saddam Hüseyin’in Kardeşinin İdamı: Saddam Hüseyin’in üvey kardeşi Barzan İbrahim el Tikriti ve eski Irak devrim mahkemesi başkanı Avad Hamid el Bender, idam edildi.
• 2009 – Uçak Kazası Mucizesi: New York’ta bir uçak Hudson Nehri’ne düştü, ancak mucizevi bir şekilde ölen olmadı.
• 2011 – Türk Telekom Arena’nın Açılışı: Türk Telekom Arena, Galatasaray ve AFC Ajax arasında oynanan dostluk maçıyla kapılarını açtı.

Günün Öne Çıkan Olayı

• İstanbul’un Manevi Fatihi Akşemseddin Hazretleri Vefatı (1459): Fatih Sultan Mehmet’in hocası olarak bilinen Akşemseddin, İstanbul’un manevi fatihi olarak anılmaktadır. O, İstanbul’a Fatih Sultan Mehmet ile birlikte girdi ve İstanbul halkı tarafından Fatih zannedildi. Beyaz elbiseleri ve beyaz saçı-sakalı nedeniyle Akşemsettin adıyla tanındı. Eğitimini Amasya medreselerinde tamamlayan Akşemseddin, aynı zamanda pozitif bilimlerle de ilgilenmiş ve mikrobun varlığını ilk iddia eden kişi olmuştur. 15 Ocak 1459’da Göynük’te vefat etti.
• İstanbul Erkek Lisesi’nin Açılışı (1884): İstanbul Erkek Lisesi, 1884 yılında Bahriye emekli Yüzbaşısı Mehmet Nadir Bey tarafından kuruldu. Numune-i Terakki Mektebi adıyla açılan bu okul, döneminin en önemli eğitim kurumlarından biri haline geldi. 1909’da Darülfünun ve Mekteb-i Mülkiye binasına taşınan okul, Türkiye’de “Lise” kelimesini kullanan ilk öğrenim kurumu oldu. 1913’te okulda Fransızca müfredat uygulandı ve İstanbul Sultanisi adını aldı. 1923’te “İstanbul Erkek Lisesi” adını alan okul, 1933 yılında bugünkü binasına taşındı.
• Johnson’un Mektubu ve Kıbrıs Krizi (1966): Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Lyndon Johnson, 1964 yılında Türk Hükümetine, Kıbrıs’a müdahale edilmesi durumunda ABD’nin sattığı silahların kullanılamayacağını belirten bir mektup göndermişti. Bu mektup ve İsmet İnönü’nün cevabi mektubu, 15 Ocak 1966’da kamuoyuna açıklandı. Bu olay, Türkiye’de ABD’ye karşı duyulan güvenin sorgulanmasına yol açtı.

Sosyalist Michelle Bachelet’in Şili’nin İlk Kadın Devlet Başkanı Olması

2006 yılında, sosyalist Michelle Bachelet, Şili’nin ilk kadın devlet başkanı oldu. Bachelet, aynı zamanda Latin Amerika’da devlet başkanlığı görevine gelen altıncı kadın oldu. Bu, bölge için önemli bir dönüm noktasıydı.

Bülent Ecevit’in DSP Genel Başkanlığına Seçilmesi

1989 yılında, Türk siyasetinin önemli isimlerinden Bülent Ecevit, Demokratik Sol Parti (DSP) genel başkanlığına seçildi. Bu, Türkiye siyasetinde önemli bir olay olarak kayıtlara geçti.

Amerika Birleşik Devletleri’nin Türkiye’nin NATO Üyeliğini Onaylaması

1952 yılında, Amerika Birleşik Devletleri, Türkiye’nin Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı’na (NATO) girişini onayladı. Bu karar, Türkiye’nin uluslararası politikada önemli bir adımı simgeliyordu.

Erzurum İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Eylemi

1987 yılında, başörtüsü yasağına karşı Erzurum İlahiyat Fakültesi öğrencileri dekanlığı işgal etti. Konya’da ise 122 öğrenci sınavları boykot etti. Bu olaylar, Türkiye’nin sosyal ve eğitim tarihinde önemli bir yer tutmaktadır.

Yargıtay’ın Tarihi Kararı

1988 yılında, Yargıtay, sanığın güvenlik görevlileri tarafından dövülmesinin işkence kapsamına girmeyeceğine dair bir karar verdi. Bu karar, Türkiye’nin hukuk tarihinde tartışmalı bir konu olarak kalmıştır.

Önemli Doğumlar ve Vefatlar

• 1622: Jean-Baptiste Poquelin (Moliere), Fransız komedi yazarı ve oyuncu doğdu.
• 1918: Cemal Abdül Nasır, Mısır devlet başkanı doğdu.
• 1925: Nermi Uygur, Türk felsefeci doğdu.
• 1929: Martin Luther King, Nobel Barış Ödülü sahibi ABD’li rahip doğdu.
• 1919: Rosa Luxemburg ve Karl Liebknecht, Alman sosyalist politikacılar öldürüldü.
• 1945: Sami Yetik, Türk ressam vefat etti.
• 1984: Fazıl Küçük, Kıbrıslı siyasetçi vefat etti.

Özel Günler ve Kutlamalar

15 Ocak tarihi, bazı özel gün ve kutlamalara da ev sahipliği yapar. Bu tarihte kutlanan bazı özel günler şunlardır:

• Dünya Braille Günü: Görme engelliler için yazı sistemi olan Braille alfabesinin mucidi Louis Braille anısına kutlanır.
• Hindistan’da Ordunun Günü: Hindistan’da her yıl 15 Ocak’ta, Hindistan Ordusu’nun kuruluş yıldönümü kutlanır.

Sonuç

15 Ocak, dünya tarihinde önemli olaylara, unutulmaz kişilerin doğum ve vefatlarına ev sahipliği yapmış bir gün. Tarih sahnesinde bu özel günün yeri, yaşanan olaylar ve etkileyici kişilerle doludur. Bu tarihi günle ilgili daha fazla bilgi ve ilginç hikayeler için blogumuzu takip etmeye devam edin.

“15 Ocak Tarihte Bugün” yazımızı beğendiyseniz, daha fazlası için sitemizi takip etmeyi unutmayın!

Bize Katılın
Tarihte Bugün servisimizle ilgili öneri ve görüşlerinizi bize iletin. Sitemizde yazar olarak katkıda bulunmak isterseniz, bizimle iletişime geçin.