14 Ocak Tarihte Bugün: Tarihi Olaylar, Doğumlar ve Ölümler

14 Ocak’ta tarihte neler yaşandı? İşte bu önemli günün tarihi olayları, önemli doğumlar ve unutulmaz ölümlerle dolu detaylı bir rehber!

14 Ocak: Tarihte Bir Günün Panoraması

14 Ocak, tarihte birçok önemli olaya, ilgi çekici doğumlara ve unutulmaz ölümlere tanıklık etmiş bir gün. Bu yazımızda, 14 Ocak’ın tarih sahnesindeki yerini ayrıntılı bir şekilde ele alacağız.

Önemli Tarihi Olaylar

• 1539: Küba’nın Sömürgeleşmesi
  14 Ocak 1539’da Küba, İspanya’nın sömürgesi oldu. Bu tarih, Küba’nın siyasi ve sosyal tarihinde bir dönüm noktası olarak kabul edilir.
• 1897: Aconcagua’nın Fethi
  İsviçreli dağcı Matthias Zurbriggen, 14 Ocak 1897’de Aconcagua’nın zirvesine ulaşarak bu başarıya imza atan ilk kişi oldu.
• 1900: “Tosca”nın İlk Sahnelenişi
  Ünlü İtalyan besteci Giacomo Puccini’nin Tosca operası, 14 Ocak 1900’de Roma’da ilk kez sahnelendi.
• 1903: Makedonya’daki Osmanlı Yönetimine Karşı Gelişmeler
  14 Ocak 1903’te Makedonya’daki Osmanlı yönetimine karşı gelişen şiddet olayları Sadrazam Mehmed Said Paşa’nın azledilmesine yol açtı.
• 1907: Jamaika’da Büyük Deprem
  14 Ocak 1907’de Jamaika’da meydana gelen büyük depremde 1000’den fazla kişi yaşamını yitirdi.
• 1915: Swakopmund’un İşgali
  Güney Afrika birlikleri, 14 Ocak 1915’te Swakopmund’u işgal etti.
• 1923: Mustafa Kemal’in Batı Anadolu Gezisi ve Tarihi Telefon Görüşmesi
  Mustafa Kemal, 14 Ocak 1923’te Batı Anadolu’da bir geziye çıktı ve aynı gün Londra – New York arasında ilk telefon görüşmesi yapıldı.
• 1923: Zübeyde Hanım’ın Vefatı
  Mustafa Kemal Atatürk’ün annesi Zübeyde Hanım, 14 Ocak 1923’te İzmir’de hayatını kaybetti.
• 1924: Türkiye’de Askerlik Süresinin Düzenlenmesi
  Türkiye’de askerlik süresi 14 Ocak 1924’te 18 aya indirildi.
• 1926: Borçlanma Kanunu’nun TBMM’de Kabulü
  Borçlanma Kanunu, 14 Ocak 1926’da TBMM’de kabul edildi.
• 1932: ABD’de İşsiz Sayısının Artışı 14 Ocak 1932’de, Amerika Birleşik Devletleri’nde işsiz sayısının 8,2 milyona ulaştığı açıklandı. Bu, Büyük Buhran’ın etkilerinin somut bir göstergesi olarak tarihe geçti.
• 1938: Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı’nın Kuruluşu ve Sadabat Paktı
  Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı’nın kuruluş kanunu 14 Ocak 1938’de kabul edildi. Aynı gün, Türkiye-Irak-İran-Afganistan arasında imzalanan Sadabat Paktı da TBMM’de onaylandı.
• 1941: İstanbul Üniversite Talebe Birliği’nin Kuruluşu
  İstanbul Valiliği, 14 Ocak 1941’de Üniversite Talebe Birliği tüzüğünü onayladı ve bu birlik faaliyete geçti.
• 1942: Türkiye’deki İlk Karneli Ekmek Uygulaması
  Türkiye’de ilk karneli ekmek uygulaması, 14 Ocak 1942’de İstanbul’da başladı.
• 1943: Kazablanka Konferansı
  Sir Winston Churchill, Franklin Roosevelt ve Charles de Gaulle, 14 Ocak 1943’te Kazablanka Konferansı’nda bir araya geldiler.
• 1950: MiG-17 Jet Uçağının İlk Prototip Uçuşu
  Sovyetler Birliği’nde MiG-17 jet uçağının ilk prototipi, 14 Ocak 1950’de uçuş denemesini tamamladı.
• 1953: Josip Broz Tito’nun Yugoslavya Devlet Başkanı Olması
  Josip Broz Tito, 14 Ocak 1953’te Yugoslavya Devlet Başkanı oldu.
• 1963: Charles de Gaulle’ün AET Karşıtlığı
  Fransa Cumhurbaşkanı Charles de Gaulle, 14 Ocak 1963’te Birleşik Krallık’ın Avrupa Ekonomik Topluluğuna girmesine karşı çıktı.
• 1969: USS Enterprise’da Meydana Gelen Patlama
  Amerika Birleşik Devletleri’ne ait USS Enterprise uçak gemisinde, 14 Ocak 1969’da, Hawaii açıklarında bir patlama meydana geldi ve 25 kişi hayatını kaybetti.
• 1970: Türk Lirasının Yeniden Düzenlenmesi
  Türk lirası, 14 Ocak 1970’te 1211 sayılı kanunla yeniden düzenlendi.
• 1979: Mehmetçik Ekspresi Kazası
  14 Ocak 1979’da, Kars – Ankara seferini yapan Mehmetçik Ekspresi’nin altı vagonu raydan çıktı ve üçü ağır 18 kişi yaralandı.
• 1983: Kenan Evren’e Fahri Unvanlar
  Cumhurbaşkanı Kenan Evren, 14 Ocak 1983’te fahri profesörlük ve İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nin fahri hukuk doktorluğu unvanlarını aldı.
• 1985: AET’nin Türkiye Ürünlerine Gümrük İndirimi
  AET, 14 Ocak 1985’te Türkiye’den ihraç edilen kuru üzüm, fındık ve işlenmiş tütüne uygulanan gümrük vergilerini sıfıra indirdi.
• 1987: Vehbi Koç’un Ödülü ve Uluslararası Ticaret Odası Kararı
  Uluslararası Ticaret Odası, 14 Ocak 1987’de Vehbi Koç’u “Dünyada Yılın İş adamı” olarak seçti.
• 1990: Yugoslavya’daki Siyasi Gelişmeler
  Yugoslavya Komünistler Birliği’nin 14 Ocak 1990’daki toplantısında “Yugoslavya için Demokratik Sosyalizm Deklarasyonu” yayınlandı.
• 1993: Nubar Terziyan’a Ödül
  Nubar Terziyan, 14 Ocak 1993’te Ankara Uluslararası Film Festivali’nde “Emek Ödülü”ne layık görüldü.
• 1994: Bill Clinton ve Boris Yeltsin Anlaşması
  Bill Clinton ile Boris Yeltsin, 14 Ocak 1994’te füzelerin hedeflenmesini sonlandırma ve Ukrayna’nın nükleer silah stokunu yok etme konusunda anlaştılar.
• 1994: Türkiye’deki Terör Eylemleri
  14 Ocak 1994’te Türkiye’de dört şehirlerarası yolcu otobüsüne yerleştirilen bombalar patladı ve 3 kişi öldü, 17 kişi yaralandı.
• 1995: Uluslararası Nâzım Hikmet Şiir Ödülü
  İlk kez 14 Ocak 1995’te verilen Uluslararası Nâzım Hikmet Şiir Ödülü, Lübnan’lı şair Adonis’e verildi.
• 1998: Afganistan Uçağının Düşmesi
  14 Ocak 1998’de Afganistan’a ait bir kargo uçağı Pakistan’da bir dağa çarptı ve 50 kişi öldü.
• 2000: Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi Kararı
  Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi, 14 Ocak 2000’de beş Bosnalı Hırvat’ı 1993 yılındaki Ahmiçi katliamı ile ilgili olarak 25 yıl hapse mahkûm etti.
• 2005: Huygens’in Titan’a İnişi
  Avrupa Uzay Ajansına ait Huygens uzay sondası, 14 Ocak 2005’te Satürn’ün uydusu Titan’a indi.
• 2007: Venezuela Uçağının Düşmesi
  14 Ocak 2007’de, Panama-Karakas seferini yapan bir yolcu uçağı Kolombiya’da düştü ve 14 kişi hayatını kaybetti.
• 2011: Tunus’ta Siyasi Değişim
  Tunus’ta, 14 Ocak 2011’de başlayan halk hareketleri sonucunda Devlet Başkanı Zeynel Abidin Bin Ali ülkeden kaçtı.
• 2020: Türkiye’de Vikipedi’nin Erişime Açılması
  Türkiye’de Vikipedi, 14 Ocak 2020’de erişime tekrar açıldı.

Tarihte Bugün Doğanlar

• MÖ 83: Marcus Antonius
  Romalı general ve politikacı Marcus Antonius, MÖ 83 yılında bugün dünyaya geldi. O, Roma tarihinde önemli bir figürdür.
• 1702: Nakamikado
  Japonya’nın 114. imparatoru olan Nakamikado, 14 Ocak 1702’de doğdu.
• 1770: Adam Czartoryski
  Polonyalı devlet adamı ve siyasetçi Adam Czartoryski, 1770 yılında bugün doğdu.
• 1798: Johan Rudolph Thorbecke
  Hollandalı politikacı ve liberal devlet adamı olan Johan Rudolph Thorbecke, 1798’de dünyaya geldi.
• 1800: Ludwig von Köchel
  Avusturyalı müzikolog Ludwig von Köchel, 1800 yılında bugün doğdu. O, Mozart’ın eserlerinin katalogunu hazırlamasıyla tanınır.
• 1801: Jane Welsh Carlyle
  İskoç yazar Jane Welsh Carlyle, 1801’de doğdu. O, edebi çalışmaları ve mektuplarıyla tanınır.
• 1806: Matthew Fontaine Maury
  Amerikalı astronom, deniz subayı ve bilim insanı Matthew Fontaine Maury, 1806’da doğdu.
• 1818: Zachris Topelius ve Ole Jacob Broch
  Fin yazar Zachris Topelius ve Norveçli matematikçi Ole Jacob Broch, her ikisi de 1818’de doğdular.
• 1824: Vladimir Stasov
  Rus eleştirmen Vladimir Stasov, 1824 yılında doğdu.
• 1834: Todor Burmov
  Bulgaristan’ın ilk Başbakanı olan Todor Burmov, 1834’te dünyaya geldi.
• 1836: Henri Fantin-Latour
  Fransız ressam Henri Fantin-Latour, 1836’da doğdu.
• 1841: Berthe Morisot
  Ünlü Fransız ressam Berthe Morisot, 1841’de doğdu.
• 1850: Pierre Loti
  Fransız romancı Pierre Loti, 1850’de dünyaya geldi.
• 1851: Ernst Hartwig
  Alman astronom Ernst Hartwig, 1851’de doğdu.
• 1861: Mehmet Vahideddin
  Osmanlı İmparatorluğu’nun son padişahı Mehmet Vahideddin, 1861’de doğdu.
• 1863: Lyubomir Miletiç ve Paul Horn
  Bulgar dilbilimci Lyubomir Miletiç ve Alman filolog Paul Horn, her ikisi de 1863’te doğdular.
• 1868: Noe Jordania
  Gürcü siyaset adamı Noe Jordania, 1868’de dünyaya geldi.
• 1870: George Pearce ve Ali Ekber Tufan
  Avustralyalı politikacı George Pearce ve Türk siyasetçi Ali Ekber Tufan, 1870 yılında doğdular.
• 1875: Albert Schweitzer ve Felix Hamrin
  Alman din bilgini ve Nobel Barış Ödülü sahibi Albert Schweitzer ile İsveçli siyasetçi Felix Hamrin, 1875’te doğdular.
• 1886: Franz Josef Popp
  BMW AG’nin kurucusu olan Franz Josef Popp,
• 1886 yılında dünyaya geldi.
• 1887: Hugo Steinhaus
  Polonyalı matematikçi ve eğitimci Hugo Steinhaus, 1887’de doğdu.
• 1892: Emil Gustav Friedrich Martin Niemöller
  Alman Nazi karşıtı din bilgini ve Bekennende Kirche’nin kurucusu Emil Gustav Friedrich Martin Niemöller, 1892’de doğdu.
• 1896: John Rodrigo Dos Passos
  Amerikalı yazar John Rodrigo Dos Passos, 1896 yılında doğdu.
• 1897: Hasso von Manteuffel
  Batı Almanyalı siyaset adamı Hasso von Manteuffel, 1897’de dünyaya geldi.
• 1899: Fritz Bayerlein
  Alman Panzer generali Fritz Bayerlein, 1899’da doğdu.
• 1914: Selahattin Ülkümen
  Türk diplomat Selahattin Ülkümen, 1914’te doğdu. O, II. Dünya Savaşı sırasında Yahudileri kurtarma çabalarıyla tanınır.
• 1919: Giulio Andreotti
  İtalyan Hristiyan demokrat siyasetçi Giulio Andreotti, 1919’da doğdu.
• 1925: Yukio Mishima
  Japon yazar Yukio Mishima, 1925’te dünyaya geldi.
• 1932: Carlos Borges
  Uruguaylı futbolcu Carlos Borges, 1932’de doğdu.
• 1940: Bilge Olgaç ve John Castle
  Türk sinema yönetmeni Bilge Olgaç ve İngiliz oyuncu John Castle, her ikisi de 1940’ta doğdular.
• 1941: Faye Dunaway
  Amerikalı sinema oyuncusu Faye Dunaway, 1941’de doğdu.
• 1943: Ralph Steinman
  Kanadalı immünolog ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi Ralph Steinman, 1943’te dünyaya geldi.
• 1944: Jan Aas
  Norveçli eski futbolcu ve çalıştırıcı Jan Aas, 1944’te doğdu.
• 1949: İlyas Salman ve Tarık Papuççuoğlu
  Türk sinema, tiyatro ve dizi oyuncuları İlyas Salman ve Tarık Papuççuoğlu, her ikisi de 1949’da doğdular.
• 1955: Dominique Rocheteau
  Fransız futbolcu Dominique Rocheteau, 1955’te dünyaya geldi.
• 1959: Rasim Öztekin
  Türk oyuncu Rasim Öztekin, 1959’da doğdu.
• 1963: Steven Soderbergh
  Amerikalı yapımcı ve senarist Steven Soderbergh, 1963’te dünyaya geldi.
• 1964: Yılmaz Morgül
  Türk şarkıcı Yılmaz Morgül, 1964’te doğdu.
• 1965: Şamil Basayev
  Çeçen lider Şamil Basayev, 1965’te doğdu.
• 1966: Marco Hietala
  Fin müzisyen Marco Hietala, 1966’da dünyaya geldi.
• 1969: Dave Grohl
  Amerikalı müzisyen ve Foo Fighters grubunun kurucusu Dave Grohl, 1969’da doğdu.
• 1970: Fazıl Say
  Türk piyanist ve besteci Fazıl Say, 1970’te dünyaya geldi.
• 1973: Giancarlo Fisichella
  İtalyan Formula 1 pilotu Giancarlo Fisichella, 1973’te doğdu.
• 1988: Nissrin Dinar
  Faslı atlet Nissrin Dinar, 1988’de dünyaya geldi.
• 1990: Grant Gustin
  Amerikalı oyuncu ve şarkıcı Grant Gustin, 1990’da doğdu.
• 1993: Damla Colbay
  Türk oyuncu Damla Colbay, 1993’te dünyaya geldi.

Tarihte Bugün Ölenler

• 1742: Edmond Halley
  İngiliz bilim insanı ve Halley Kuyruklu Yıldızı’nın isim babası Edmond Halley, 1742 yılında bugün vefat etti.
• 1753: George Berkeley
  İngiliz düşünür George Berkeley, 1753’te hayata veda etti.
• 1867: Jean Auguste Dominique Ingres
  Fransız ressam Jean Auguste Dominique Ingres, 1867’de bu dünyadan ayrıldı.
• 1898: Lewis Carroll
  “Alice Harikalar Diyarında” adlı eseriyle tanınan İngiliz yazar, matematikçi ve mantıkçı Lewis Carroll, 1898’de öldü.
• 1905: Ernst Abbe
  Alman fizikçi ve sanayici Ernst Abbe, 1905’te vefat etti.
• 1923: Zübeyde Hanım
  Mustafa Kemal Atatürk’ün annesi Zübeyde Hanım, 1923’te İzmir’de vefat etti.
• 1940: Heinrich August Meissner
  Hicaz Demiryolu’nun başmühendisi olan Alman mühendis Heinrich August Meissner, 1940’ta öldü.
• 1941: Kemal Seden
  Türkiye’de ilk sinemayı açan ve filmcilik konusunda ilk girişimde bulunan Kemal Seden, 1941’de vefat etti.
• 1944: Mehmet Emin Yurdakul
  Türk şair ve milletvekili “Millî Şair” olarak anılan Mehmet Emin Yurdakul, 1944’te hayatını kaybetti.
• 1957: Humphrey Bogart
  Ünlü Amerikalı sinema oyuncusu Humphrey Bogart, 1957’de öldü.
• 1961: Barry Fitzgerald
  İrlandalı aktör Barry Fitzgerald, 1961’de vefat etti.
• 1970: Asım Gündüz
  Türk asker ve siyasetçi, Millî Mücadele komutanlarından Asım Gündüz, 1970’te hayatını kaybetti.
• 1974: Seyfi Demirsoy
  Türk sendikacı ve Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş) Genel Başkanı Seyfi Demirsoy, 1974’te vefat etti.
• 1977: Anais Nin, Anthony Eden ve Peter Finch
  Fransız yazar Anais Nin, Britanyalı siyasetçi Anthony Eden ve Avustralyalı oyuncu Peter Finch, her biri 1977’de hayata veda ettiler.
• 1986: Daniel Balavoine, Donna Reed ve Enver Naci Gökşen
  Fransız şarkıcı Daniel Balavoine, Amerikalı oyuncu Donna Reed ve Türk yazar Enver Naci Gökşen, 1986’da öldüler.
• 1987: Douglas Sirk ve Turgut Demirağ
  Alman asıllı Amerikalı sinema yönetmeni Douglas Sirk ve Türk yapımcı ve film yönetmeni Turgut Demirağ, 1987’de vefat ettiler.
• 1988: Georgi Malenkov
  Sovyet devlet adamı ve Josef Stalin’in yakın mesai arkadaşı Georgi Malenkov, 1988’de öldü.
• 1990: Sabri Dino
• Türk millî futbol takımı kalecisi ve iş adamı Sabri Dino, 1990 yılında intihar ederek yaşamına son verdi.
• 1994: Behçet Cantürk ve Nubar Terziyan
  Kürt asıllı Türk uyuşturucu kaçakçısı Behçet Cantürk ve Türk sinemasının sevilen karakter oyuncusu Nubar Terziyan, 1994’te hayatlarını kaybettiler.
• 1996: Onno Tunç
  Ermeni asıllı Türk vatandaşı müzisyen ve besteci Onno Tunç, 1996 yılında geçirdiği uçak kazasında öldü.
• 1998: Safiye Ayla
  Türk sanat müziği sanatçısı Safiye Ayla, 1998’de vefat etti.
• 2006: Shelley Winters
  Amerikalı sinema oyuncusu Shelley Winters, 2006 yılında hayatını kaybetti.
• 2007: Darlene Conley
  Amerikalı oyuncu Darlene Conley, 2007’de vefat etti.
• 2009: Ricardo Montalbán
  Meksika asıllı Amerikalı oyuncu Ricardo Montalbán, 2009’da hayata gözlerini yumdu.
• 2012: Rosy Varte
  Fransız oyuncu Rosy Varte, 2012’de öldü.
• 2016: Alan Rickman ve Şefik Döğen
  İngiliz oyuncu ve yönetmen Alan Rickman ile Türk oyuncu Şefik Döğen, her ikisi de 2016 yılında vefat ettiler.
• 2017: Zhou Youguang ve Eldar Kuliev
  Çinli ekonomist, bankacı ve dilbilimci Zhou Youguang ile Sovyet film yönetmeni ve senarist Eldar Kuliev, 2017’de hayatlarını kaybettiler.
• Bayramlar ve Yıldönümleri
• Tamil Takvimine Göre Yeni Yıl: 14 Ocak, Tamil takvimine göre yeni yılın başlangıcıdır.
• Doğu Ortodokslarına Göre Yeni Yıl: Bazı Doğu Ortodoks kiliseleri, 14 Ocak’ı yeni yıl olarak kutlar.
• Venezuela Divina Pastora Festivali: Venezuela’da 14 Ocak, Divina Pastora’nın anısına yapılan dini bir festivaldir.
• Hindistan’da Sankranti Bayramı: Hindistan’da hasat bayramı olan Sankranti, 14 Ocak’ta kutlanır.
• Aziz Büyük Basil Günü: Bazı Hristiyan topluluklar, 14 Ocak’ta Aziz Büyük Basil’i anar.
• Fırtına: Karakancalos Fırtınası: Türk halk inanışına göre 14 Ocak, Karakancalos Fırtınası’nın başladığı gündür.

Sonuç

14 Ocak, tarihte önemli olaylara, etkileyici doğumlara ve kayda değer ölümlere sahne olan bir gün. Bu yazımızda, 14 Ocak’ın tarihte bıraktığı izleri detaylı bir şekilde inceledik. Tarihin bu özel günüyle ilgili daha fazla bilgi ve ilginç hikayeler için blogumuzu takip etmeye devam edin.