Pargalı İbrahim Paşa Figani’yi Neden İdam Ettirdi?

Osmanlı Devleti’nde yaşanan bir olay, tarihin tozlu sayfalarında hala merak uyandıran bir soruyu barındırır: Pargalı İbrahim Paşa, neden şair Figani’yi idam ettirdi?

İbrahim Paşa, Osmanlı İmparatorluğu’nda yükselerek Sultan’ın yakın dostu haline geldi. Başlangıçta “makbul” olarak bilinen Paşa, sonrasında idam edilmesiyle “maktul” olarak anılmaya başlandı. Savaş başarılarından birinde ele geçirdiği üç heykeli sarayının yakınlarına yerleştirmesi, halkın dikkatini çekti ve eleştirilere yol açtı. Bu dönemde, Figani’nin “Bir zamanlar iki İbrahim vardı, biri putları yıktı, diğeri ise putlar dikti” anlamına gelen dörtlüğü halk arasında dolaşmaya başladı. Ancak, Figani’nin bu dörtlüğü gerçekten söyleyip söylemediği tartışma konusudur. Bu dörtlük, İbrahim Paşa’nın Figani’yi idam etmesine sebep oldu.

Figani, Trabzon’da doğmuş, asıl ismi Ramazan olan ve 1505 civarında doğduğu düşünülen bir şairdi. İstanbul’a taşınarak ciddi bir eğitim almasa da, gramer, edebiyat ve tıp alanlarında kendini geliştirdi. Gençlik yıllarından itibaren düzensiz bir yaşam sürdüren Figani, baskılardan kaçarak kendi yolunu çizdi. Arapça ve Farsça öğrenerek şiir ve edebiyatla ilgilenmeye başladı.

Şiir tekniği güçlü ve etkileyici olan Figani, duygularını ve hayallerini eserlerine yansıtarak çağının önde gelen şairleri arasında yer aldı. Ancak ünü arttıkça düşmanlar kazandı ve başı boş yaşam tarzı, kavgacı kişiliğiyle çevresindeki insanları rahatsız etti.

1526’da Mohaç Muharebesi’nde Osmanlı’nın elde ettiği zaferle birlikte birçok değerli eşya, aralarında üç büyük heykelin de bulunduğu Budin’den İstanbul’a getirildi. İbrahim Paşa, bu heykelleri sarayının yakınına yerleştirdi, bu durum zamanla halk arasında dedikodulara yol açtı.

İbrahim Paşa’nın Mohaç Zaferi’nden sonra Budin’den getirdiği ve sarayının karşısına diktirdiği heykeller, Figani’nin bu konuda söylediği düşünülen dörtlüğün yayılmasına neden oldu. Bu dörtlük, Paşa’nın Figani’ye olan öfkesinin fitilini ateşledi ve talihsiz şairin idamına yol açtı.