Çanakkale Savaşı’nın Önemi, Özellikleri ve Sonuçları

Çanakkale Savaşı 1915-1916 yıllarında, 1. Dünya savaşı esnasında gerçekleşen büyük ve kanlı bir savaştır. Osmanlı İmparatorluğu tarafından savunma cephesi olarak açılan Çanakkale cephesi, Çanakkale Savaşı’nın yaşandığı yerdir. Tarihte adı “Centilmenler Savaşı” olarak da geçen bu savaşı detaylıca inceleyip sizler için derledik…

Devletlerin 1. Dünya Savaşı’na Sürüklenmesi

Dünya büyük bir hareketlilik içerisindeydi. Avrupa Sanayi İnkılabını gerçekleştirmiş diğer devletlerin sömürgecilik ve ekonomik rekabetine sebep olmuştu. Fransa’da mutlak monarşinin devrilip, Cumhuriyetin kurulması (Fransız İhtilali) ile ulusçuluk fikrinin diğer milletler tarafından benimsenmesi, bu hareketliliğe büyük bir katkı sağlamıştı. Bunların yanı sıra Almanya ve Fransa arasında Alsace Lorainne (Kömür Havzası) problemi iki devlet arasındaki büyük bir problemdi. Rusya’nın ise sıcak denizlere inme isteği sona ermemiş, bu nedenle de Osmanlı topraklarına gözünü dikmişti. Rusya’nın savaş gerekçesi sadece sıcak denizler değildi. Sıcak denizlerin yanı sıra Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ile Rusya’nın panslavizm politikasından doğan sürtüşme savaş için bir neden sayılabilirdi.

Rusya’nın Panslavizm Politikasını merak ediyorsanız. Panslavizm Politikası Nedir? yazımızdan detaylı bir şekilde öğrenebilirsiniz.

Japonya ise Büyük Okyanus’ta yayılmayı sürdürmek istiyordu. Almanya ve İtalya’nın savaş için sebebi ise İngiltere ve Fransa’nın ellerindeki sömürgelere göz dikmiş olmalarıydı. Bu hareketlerin, nedenlerin, sebeplerin ve amaçların birleşmesiyle Dünya istemsizce büyük, kanlı bir savaşa doğru sürüklenmişti.

Tarihe Geçen Büyük Savaşın Başlaması

Tarihler 28 Haziran 1914’ü gösteriyordu. Avusturya-Macaristan İmparatorluğu veliahtı Franz Ferdinand, Sırbistan’ı ziyareti esnasında Sırp milliyetçisi olan Gavrillo Princip tarafından öldürülmüştü. Bunun üzerine Avusturya-Macaristan İmparatorluğu Sırbistan’a savaş açmıştı. Savaşın başlamasıyla Rusya Sırbistan’ın yanında, Almanya ise Avusturya-Macaristan safhalarında yerini belirlemişti. Savaş bir anda Avrupa devletlerine yayılmış, Fransa ve İngiltere’nin Almanya’ya cephe almasıyla daha da büyümüştü. Osmanlı ise kapitülasyonları tek taraflı iptal edip, boğazlardan geçişi tüm devletlere kapatarak tarafsız kalmakla yetinmişti.

Osmanlı Devletinin Çanakkale Savaşına Katılma Süreci

Osmanlı, Avrupa devletlerinin Osmanlı topraklarındaki hakimiyet isteklerinin farkındaydı. Bu nedenle uzun bir süre tarafsız kalamayacağının da farkındaydı. Atağa geçerek ilk ittifak teklifini İngiltere’ye yöneltti. Fakat İngiltere Osmanlı’nın bu teklifini geri çevirdi. İkinci ittifak teklifi ise Osmanlıya Bulgaristan tarafından gelmişti. Bu ittifak teklifine Almanya yanaşmayınca Osmanlı da sıcak bakmamıştı. Sonrasında ise Osmanlı Fransa ile ittifak yapmak istemiş fakat Fransa, Rusya’nın bu duruma endişe edebileceğinden ötürü Osmanlı’nın teklifini reddetmişti. Sürekli dış safhada bırakılan Osmanlı Çanakkale Savaşı ile adını bir kere daha tarihe geçireceğinden habersiz, çareyi Almanya ile ittifak görüşmelerine başlamakta bulmuştu. Bu görüşmelerin olumlu geçmesiyle Osmanlı 1914 tarihinde Türk-Alman ittifakı imzalayarak, savaşta üçlü ittifak bloğunda yerini almıştı. Bu ittifaktan haber alan İngiltere, Osmanlı’nın sipariş verdiği iki zırhlı gemiyi teslim etmekten vazgeçmişti. Osmanlı ise bu iki gemi yerine Almanya’dan Goben ve Breslav gemilerini satın almıştı. Çanakkale boğazından geçerek İstanbul’a getirilen bu gemiler, Rusya’nın limanlarını topa tutmasıyla Osmanlı’yı 1.Dünya Savaşı’na doğru sürüklemişti.

Osmanlı’nın Savaştaki Cepheleri

Osmanlı 1.Dünya Savaşı’nın hemen öncesinde gerçekleşen Balkan Savaşları’nda büyük topraklarını kaybetmiş, en iyi orduları şehit düşmüş, silah ve mühimmatlarını terk etmek zorunda kalmıştı. Osmanlı’nın başlarda tarafsız kalması itilaf devletlerince olumlu karşılanıp, savaş boyu Osmanlı’dan tarafsız kalması bekleniyordu. Osmanlı’nın savaşta yalnız kalması, balkanlardaki verdiği kayıplarla birleşince itilaf devletlerince, Osmanlı topraklarının ve en önemlisi boğazların kolay bir şekilde ele geçirileceği düşüncesine sebep olmuştu. Osmanlı ise itilaf devletlerinin bu düşüncesine karşın Almanya ile ittifak yaparak yalnızlıktan kurtulmuş ve üstüne Balkanlarda verdiği kayıplara rağmen savaşa en iyi şekilde hazırlanma gayretindeydi.

Osmanlı taarruz, savunma ve müttefiklere yardım şeklinde üç ana cepheye ayrılmıştı. Taarruzda Kafkasya ve Kanal Cepheleri bulunurken, müttefiklere yardımda Makedonya, Galiçya ve Romanya Cepheleri bulunuyordu. Savunmada ise Suriye-Filistin, Hicaz-Yemen, Irak-Musul ve büyük başarı sağlayarak çok kayıp verdiği aynı zamanda Çanakkale Savaşı ‘nın gerçekleştiği Çanakkale Cephesi yer alıyordu.

Çanakkale Deniz Savaşı

İngiltere ve Fransa’nın saldırısıyla Çanakkale Cephesi açılmak zorunda kalmıştı. İngiltere ve Fransa müttefiki olan Rusya’ya yardım etmek istiyordu. Bu yardım için en iyi yol Osmanlı sınırları içerisinde yer alan Çanakkale Boğazı’ndan geçerek Rusya’ya ulaşmaktı. Planları sadece Çanakkale’den geçmek değildi. Aynı zamanda Çanakkale Boğazı’ndan geçerek İstanbul’a ulaşıp, ele geçirdikten sonrada Osmanlı’yı savaş dışı bırakabileceklerdi. Fakat Osmanlı Çanakkale Savaşı esnasında verdiği mücadele ile İngiltere ve Fransa’nın bu düşüncelerini kırmayı başarmıştı.

Çanakkale Deniz Savaşları

18 Mart 1915’te İngiliz ve Fransız gemileri Çanakkale Boğazlarını topa tutarak Çanakkale Savaşı’nı başlatmışlardı. Çanakkale Savaşı deniz harekatının komutanlığı Cevat Çobanlı’ya verilmişti. Cevat Çobanlı komutasındaki askerler İngiliz ve Fransız toplarına, tabyalar ile karşılık vermişti. İngiliz-Fransız gemileri ağır ateşe tutulmuş ve yavaş yavaş itilaf devletlerinin Çanakkale kolay bir şekilde geçilir düşüncesi kırılmaya başlamıştı.

Tabyalardan ağır hasar alan İngiliz-Fransız gemileri geri çekilmek zorunda kalmıştı. Fakat ağır hasarlara rağmen pes etmek gibi niyetleri de yoktu. Bir saldırı bir savunma pozisyonunda gel-git yaşayan gemiler son saldırı için atağa geçmişti. Gemilerden biri Çanakkale girişindeki tabyalardan bir kaç tanesini etkisiz hale getirip, diğer gemilerin iç kesimlere doğru ilerlemesini sağlamıştı. İngiliz ve Fransızların boğazlardan ilerleyişine tanık olan Cevat Çobanlı‘nın askerleri, o dakikadan sonra insanüstü güçle savaşmaya başlamıştı. Tarihe adı geçen Seyit Onbaşı’nın top mermilerini sırtlanması bu insanüstü güçlerden sadece birisiydi. Seyit Onbaşı’nın taşıdığı toplar Birleşik Krallık’a ait Ocean zırhlısının vurulmasıyla, kontrolden çıkarak boğazlara döşenen mayınlara çarpıp patlamasına sebep olmuştu. Diğer gemilerde bu büyük patlamadan etkilenerek büyük hasarlar almıştı. Gemiler hem karadaki komutadan hem de denizdeki mayınlardan dolayı fazla kayıplar vererek geri çekilmek zorunda kalmışlardı. Patlayan gemilerden dolayı Çanakkale Boğazı’nın suları adeta kan gölüne dönüşmüştü. Bu görüntü karşısında itilaf devletleri Çanakkale Savaşı sayesinde Çanakkale’nin sandıkları gibi rahat geçilemeyeceğini anlayarak, boğazları iptal edip mücadelelerine karadan devam etmeye karar vermişti.

Çanakkale Kara Savaşları

Tarihler 25 Nisan 1915’i gösterirken büyük kayıplar veren itilaf devletleri, şansını bu sefer kara harekatları üzerinde denemek istemişti. Gurur meselesi haline getirdikleri Çanakkale Savaşı’nı kazanmak suretiyle, gelmiş geçmiş en büyük amfibi çıkarma harekatına girişmişlerdi. 25 Nisan’da Gelibolu Yarımadası’na ilk çıkarmayı yapmışlardı. Fakat burada da Yarbay Mustafa Kemal’in taarruzuyla karşılaşmışlardı. Mustafa Kemal bunun yanı sıra itilaf devletleri ile Anafartalar, Conk Bayırı, Kireçtepe’de savaşmış, karşı tarafı yenilgilere uğratmayı başarmıştı. İngilizler karada Mustafa Kemal’in, denizde Cevat Çobanlı’nın verdiği karşı taarruzlar sayesinde Çanakkale’nin geçilemeyeceğini anlayarak bölgeyi boşaltmaya karar vermişti.

Çanakkale Deniz Zaferi Sonuçları

Osmanlı başlarda tarafsız tutum sergilediği 1.Dünya Savaşı’na, artık tarafsız kalamayarak ittifak bloğuna katılmış ve savaşmak durumunda kalmıştı. Oluşturduğu cepheler arasında en önemlilerinden biri Çanakkale Cephesi’ydi. İtilaf devletleri tarafından Osmanlı, küçük görülüp, Çanakkale’yi kolay erişilebilir olarak değerlendirilmişti. Fakat itilaf devletlerinin bu düşüncesi Çanakkale girişinde kalmış, ağır zayiatlar vermişti. Osmanlı hem karada hem de denizde güçlerinin sınırlarını zorlamış, insanüstü yeteneklerini tüm dünyanın görmesini sağlamıştı. Tarihe 18 Mart Çanakkale Savaşı olarak geçen savaş aynı zamanda verilen mücadelelerden sonra “Centilmenler Savaşı”, “Dardanel Savaşı” olarak da anılmaya başlandı. Mustafa Kemal Paşa “Anafartalar Kahramanı”, Cevat Çobanlı “18 Mart Kahramanı” olarak anılmaya başlandı. Osmanlı ve itilaf devletlerinden toplam yarım milyona yakın insan Çanakkale Savaşı’nda hayatlarını kaybetti. Osmanlı askerlerinin çoğu eğitim görmüş kişilerden oluşuyordu ve bu nedenle savaş sonrası “Aydınlar Savaşı” olarak da anıldı. Bu kadar kayıplara rağmen Dünya tarafından gücünün kırıldığı inanılan Osmanlı tekrar uyandı, geçilir dedikleri Çanakkale ise asla geçilemedi.

• 
  Koçi Bey Risalesinde Liyakat Özellikleri: İlim, Âlim, Adalet
  Koçi Bey risalesinde liyakat: Her ilmin kendine has faydaları vardır. Fizik; kimya, biyoloji, matematik gibi fennî ilimler, insana iyi bir meslek edindirdiği gibi sosyal bilimler de insana şahsiyet ve şuur…
• 
  Pargalı İbrahim Paşa Figani’yi Neden İdam Ettirdi?
  Osmanlı Devleti’nde yaşanan bir olay, tarihin tozlu sayfalarında hala merak uyandıran bir soruyu barındırır: Pargalı İbrahim Paşa, neden şair Figani’yi idam ettirdi? İbrahim Paşa, Osmanlı İmparatorluğu’nda yükselerek Sultan’ın yakın dostu…
• 
  Yavuz Sultan Selim Han’ın Türbedarı: Bir De Evliya Olduğunu Söylerler!
  Osmanlı İmparatorluğu‘nun etkileyici tarihinde, Sultan 2. Abdülhamid Han ve Yavuz Sultan Selim Han’ın türbedarı arasında yaşanan olay, tarihi bir ders niteliğindedir. Bu ilginç hikaye, 34. Osmanlı Padişahı Sultan 2. Abdülhamid…
• 
  Bir Japon Aydının Gözünden Türkiye ve Türkler
  Bir Japon aydının gözünden Türkiye ve Türkler konulu yazımızın baş kahramanı Japon Aydını Nagase Hosuke’dir. Bahse konu aydın Türkiye ziyareti sonrasında ülkesine döndükten sonra 1915 senesinde Türkiye ve Türkler konulu…
• 
  Sarıkamış Harekatı
  Sarıkamış Harekatı konusuna girmeden genel bir değerlendirme yapmak yerinde olacaktır. Sarıkamış, Doğu Anadolu Bölgesi’nin güneydoğusunda yer alır. Kars şehir merkezine 55 km uzaklıkta olup kayak merkezi, sarıçam ormanları ve kar…
• 
  Osmanlı Padişahları Listesi
  Osmanlı Padişahları listesi, Osmanlı Padişahları sıralaması nasıldır? Osmanlı Padişahlarının babaları kimlerdir? Osmanlı Padişahları kaç yıl tahtta kaldılar? Hangi Padişah kaç sene tahtta kaldı? Padişahların mezarları nerededir? Osmanlı Sultanlarının lakapları nedir?…
• 
  Osmanlı’da Cellat Teşkilatı
  Cellat ibaresi ceza almış, suç işlemiş ve aldığı cezanın derecesine göre ölüm emri verilmiş kişilerin infazını gerçekleştiren kişiler için kullanılmaktadır. Osmanlı döneminde hüküm yemiş kişilere birçok ceza çeşidi uygulanmaktaydı. Bu…
• 
  Çanakkale Savaşı’nın Önemi, Özellikleri ve Sonuçları
  Çanakkale Savaşı 1915-1916 yıllarında, 1. Dünya savaşı esnasında gerçekleşen büyük ve kanlı bir savaştır. Osmanlı İmparatorluğu tarafından savunma cephesi olarak açılan Çanakkale cephesi, Çanakkale Savaşı’nın yaşandığı yerdir. Tarihte adı “Centilmenler…
• 
  Dârüssaâde Ağası-Kızlar Ağası-Kara Ağa
  Dârüssaâde ağası Osmanlı sarayının Harem (Dârüssaâde) kısmındaki hizmetlileri, diğer ağaları yöneten kişidir. Dârüssaâde nedir? Dârüssaâde tabiri, Osmanlılarda yaklaşık 380 yıl padişahların ve ailelerinin ikametgâhı olan Topkapı Sarayı’nın Harem Dairesi için…
• 
  Galata Bankerleri: Osmanlı’nın Finansal Destekçileri
  Galata Bankerleri Osmanlı Devleti’nde malî ve iktisadî işlerin yürütülmesinde etkin rol oynayarak, İstanbul’un fethini takip eden dönemden başlayarak Osmanlı’nın son zamanına kadar devam eden süreçte devletin mali işlerinde söz sahibi…
• 
  Valide Mahpeyker Kösem Sultan Saçıyla Boğduruldu!
  Valide Mahpeyker Kösem Sultan, Valide Turhan Sultan ile giriştiği siyasi mücadeleyi o devirde sarayda iktidarı gizliden gizliye elinde tutan Saray ağaları oyunuyla kaybeder. Dönemin en önemli öne çıkan karakteri Lala…
• 
  Birinci Kosova Savaşının Önemi Nedir? Birinci Kosova Savaşının Nedenleri Ve Sonuçları Nelerdir
  Birinci Kosova Savaşının önemi nedir? Savaş kimler arasında, nerede ve nasıl meydana geldi? Birinci Kosova Savaşının nedenleri ve sonuçları neler? Savaş düzeni nasıldı? Birinci Kosova Savaşının nedenini şu şekilde belirtebiliriz….
• 
  Hint Deniz Seferleri ‘’Osmanlı-Portekiz Savaşları’’
  Hint Deniz Seferleri, Osmanlı İmparatorluğu’nun miladi 1538 yılında Hint diyarında Portekizlilerle yaşadığı mücadelelerdir. Hint Okyanusu’na dört büyük sefer düzenleyen Osmanlı İmparatorluğu, sadece Balkanlara, Anadolu’ya ve Kuzey Afrika’ya sıkışmış bir devlet…
• 
  Deliler: Osmanlı’nın Cesur Süvarileri
  Deliler hakkında bahsedeceğimiz yazımıza geçmeden önce bazı tanımlardan bahsetmek yerinde olacaktır. Deliler, Osmanlı ordusunun askeri sınıflarından birini oluşturmaktadır. Osmanlı ordusu iki kısma ayrılmaktadır. Merkez kuvvetleri ve eyalet kuvvetleri olmak üzere….
• 
  Osman Gazi’nin Şahsiyeti Nasıldı?
  Osman Gazi’nin şahsiyeti bir çok kaynakta belirtilmektedir. Osmanlı Devleti yüzyıllarca Cihan Şumul olarak bir çok memleketi idare etmiştir. Bu kadar büyük bir medeniyetin kurucusu olan Osman Bey’in şahsiyeti ön plana…
• 
  Mürur Tezkeresi Nedir? İstanbul’a Herkes Giremezdi!
  Mürur Tezkeresi nedir? İlk defa hangi padişah zamanında uygulanmaya başlandı? Uygulama nedenleri nelerdi? Mürur Tezkeresinde hangi bilgiler içerirdi? Ne kadar süreyle kullanılırdı? Ne zaman kaldırırlmıştır? Mürur Tezkeresi: Osmanlı topraklarında seyahat…
• 
  Ralamb Koleksiyonunda 17. Yüzyıl Osmanlısı
  Ralamb koleksiyonunda 17. yüzyıl Osmanlısı adlı yazımızda Osmanlı Devletinin ilk İsveç elçisi olan Claes Brorson Ralamb’ın Kıyafet Albümü koleksiyonuna göz atacağız. Eser Claes Brorson Rålamb tarafında 1657-58 yıllarında çarşı ressamlarına…
• 
  Hasan Fehmi Paşa: Uyanırsa o da gider
  Sultan II. Abdülhamid Han zamanında gümrük emini olan Hasan Fehmi Paşa bilgili, faziletli ve aynı zamanda sabırlı, cesur bir devlet adamı idi. Gürcü asıllı çalışkan bir Osmanlı devlet adamıydı. Bugün…
• 
  Beylerbeyi Sarayı
  Beylerbeyi Sarayı ne zaman yaptırıldı? Beylerbeyi Sarayı’nın mimarı kim? Beylerbeyi Sarayı’nın bölümleri neler? Beylerbeyi Sarayı’nda kimler konuk edilmişti? 1829 yılında II. Mahmud Beylerbeyi’nde ahşap bir saray yaptırdı. Mâbeyin ve Harem…
• 
  Çırağan Sarayı
  Çırağan ne demek? Neden Çırağan Sarayı deniliyor? Çırağan Sarayı nerede? Çırağan Sarayı kim tarafından yaptırıldı? Soruların cevabı ve daha fazlası için yazımızı okumaya devam edebilirsiniz. Çırağan; Lale Devri’nde (1718-1730), mum…
• 
  Yıldız Sarayı
  Yıldız Sarayı, III. Selim tarafından annesi Mihrişah Sultan için yapılmış, III. Selim’in babası III. Mustafa adına da rokoko tarzında bir çeşme inşa edilmiştir. Yıldız Sarayı, II. Abdülhamid’in her detayıyla özel…
• 
  Dolmabahçe Sarayı
  Dolmabahçe sarayı nerededir? Dolmabahçe Sarayı’nın bölümleri? Dolmabahçe Sarayı’nın mimarisi nasıl? Dolmabahçe Sarayı’nın dekorasyonu nasıl? Dolmabahçe Sarayı’nın ana yapısı ve daha fazlası için yazımızı okuyabilirsiniz. Dolmabahçe Sarayı’nın bulunduğu bölge her dönem…
• 
  Ayasofya Çarşısı nerededir? Yandı Mı?
  Ayasofya Çarşısı nerededir? Ayasofya Çarşısı ne zaman yandı? Günümüzde hala var mı? Ayasofya Çarşısı nerededir? Ayasofya Çarşısı: Ayasofya Camii’nin, yanan Adliye Nezareti binası ile Ayasofya Hamamı’nın önünde barakalardan kurulu, bugün…
• 
  Orta Çağ’dan Yeni Çağ’a, Fatih Sultan Mehmet
  Çağ kapatıp çağ açan imparator; sultan, Grand Turco (Büyük Türk), Ebu’l-Feth, Kayser’i Rum ve Roma İmparatoru gibi başlıca sıfatlara sahip olan Fatih Sultan Mehmet Han, Osmanlı İmparatorluğu’nun yedinci padişahıdır. Mehmed’i…
• 
  Fatih zehirlenerek mi öldü? Fatih’in hastalığı neydi?
  Son zamanlarda Fatih Sultan Mehmet’in ölümü merak edilen konular arasında. Fatih zehirlenerek mi öldü? Hekimler ilaç yerine zehir mi verdiler? Zehirlenme iddiaları doğru mu? Fatih’in hastalığı neydi? Fatih Sultan Mehmet…
• 
  Osmanlılar Üzerine
  Osmanlılar Üzerine Osmanlılar üzerine konuşacağımız bu yazımda, sizlerle Osmanlıların kuruluş döneminin şartlarını ele alacağız. Hayırla okuyunuz. Oğuz Han’ın soyundan gelen Kayılar, birliklerini sağladıkları vakit ata topraklarından kalkarak uç topraklara yönelmişlerdir….
• 
  Kölelik Kavramı ve Köle Ticareti
  Kölelik, sıradan kesim insanlardan ziyade, savaşlar nedeni ile yurtlarını kaybedip esir düşen, üst zümrenin elinin altında çalıştırdığı, hayatta kalma mücadelesi veren iş gücü sınıfıydı. Köle, şahsi ve dini görevlerinde hür…
• 
  Sultan İbrahim Gerçekte Deli miyidi?
  1. Sultan İbrahim Kimdir? Sultan İbrahim, 18. Osmanlı Padişahı ve 97. İslam Halifesidir. 4 Kasım 1615’te Sultan I. Ahmet ile Mahpeyker Kösem Sultan’ın son evladı ve şehzadesi olarak dünyaya gelmiştir….
• 
  Kavalalı Mehmet Ali Paşa Islahatçıydı
  Kavalalı Mehmet Ali Paşa 4 Mart 1769 tarihinde bugünkü Yunanistan’ın Kavala şehrinde doğdu. Kökeninin Arnavut olduğu sanılmaktadır, fakat atalarının toprak probleminden dolayı Konya’dan Kavala’ya göç ettiği düşünülmektedir. Kavalalılar Hanedanı’nın kurucusu…
• 
  Enver Paşa-Mehmetçiğin Enver’i-2
  İkinci Bölüm İşte Hasan Ağa başta olmak üzere saf, muhterem köylüler hükümetin büyümesini, iyiliğini istiyorlardı. Bir gün yine bir jandarma köye geldi. Fakat çehresinde bir meyvist? vardı. Hasan Ağa adil…